علی خبازیان زاده، علی دادالهی سهراب، مجتبی علیشاهی، سید حسین خزاعی، حسین محمد عسگری،
دوره ۲۳، شماره ۳ - ( ۷-۱۳۹۳ )
چکیده
علفکش آترازین یکی از مهمترین آلایندههای اکوسیستمهای آبی است. یکی از بزرگترین مزارع نیشکر خاور میانه در استان خوزستان میباشد که این سم در مراحل کشت این گیاه به وفور مصرف میشود. لذا هدف این تحقیق در وهله اول محاسبه سمیت حاد آترازین در ماهی شیربت (Barbus grypus)، و سپس اثر سمیت مزمن این سم بر روند تجمع زیستی آن در فیلهی این ماهی میباشد. برای تعیین سمیت حاد این سم از روش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)، استفاده گردید غلظت نیمه کشنده (LC۵۰) ۹۶ ساعته آترازین در ماهی شیربت با استفاده از نرم افزار Probit تعیین شد. سپس۱۸۰ قطعه ماهی شیربت با میانگین (±SD) وزن ۱۵±۱۰۲ گرمی به ۴ گروه در سه تکرار تقسیم گردیدند. گروه ۱، ۲ و ۳ به ترتیب با غلظتهای ۵% (mg l-۱ ۲۵/۳)، ۱۰% ( mg l-۱ ۵/۶) و ۲۰% (mg l-۱ ۱۳) LC۵۰ ۹۶ ساعته آترازین مجاور شدند. گروه ۴ نیز بدون مجاورت با سم به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شد. دورهی مجاورت ۲۱ روز بوده و در روزهای صفر، ۷، ۱۴ و ۲۱ نمونهبرداری انجام گرفت. نتایج نشان داد آترازین در ماهی شیربت سبب سمیت شده و این سمیت با افزایش غلظت و نیز مدت مجاورت افزایش مییابد. LC۵۰ ۹۶ ساعته این سم در ماهی شیربت ۶۵ میلیگرم در لیتر محاسبه گردید. میزان تجمعپذیری آترازین در گروههای ۲ و ۳ با افزایش طول دوره نمونهگیری معنیدار بود. در مجموع با توجه به افزایش معنیدار تجمعپذیری سم آترازین، میتوان نتیجهگرفت که هنگامی که ماهی شیربت در معرض غلظت های زیاد سم آترازین قرار گیرد منجر به افزایش تجمع پذیری سم در این ماهی می شود.