---

اردک ماهی(Esox lucius) یکی از گونه های بومی تالاب انزلی است و به علت گوشت مطبوعی که دارد از دیرباز مورد توجه مردم قرار گرفته است. این مطالعه به منظور بررسی میزان تجمع و مقایسه غلظت مواد آلاینده فلزات سنگین کادمیوم، نیکل و روی دربافت خوراکی عضله اردک ماهی در سه ایستگاه (غرب، مرکزی, شرق ) از تالاب انزلی در سال ۱۳۹۱ صورت پذیرفت .دراین تحقیق بصورت تصادفی از هر ایستگاه ۱۰ نمونه ماهی در اوزان استاندارد به روش صید با تور گوشگیر صید شد . اندازه گیری غلظت عناصر سنگین با کمک دستگاه جذب اتمی شعله انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد میانگین غلظت فلز کادمیوم در اردک ماهی تالاب غرب برابر ۰۵/۰ و در تالاب شرق و تالاب مرکزی۰۹/۰ میکروگرم در گرم وزن خشک و میانگین غلظت فلز نیکل در اردک ماهی تالاب غرب، مرکزی ، شرق به ترتیب ۴۴/۰ ،۳۷/۰ ،۲۲/۰ میکروگرم در گرم وزن خشک و میانگین غلظت فلز روی در اردک ماهی تالاب غرب، مرکزی، تالاب شرق به ترتیب ۲۸ ، ۵۵/۲۵ ، ۵۵/ ۱۳میکروگرم در گرم وزن خشک مشاهده شد.. در این مطالعه غلظت کادمیوم ، نیکل و روی در بافت عضله اردک ماهی بین ایستگاههای مورد مطالعه اختلاف معنی داری نداشت (۰۵/ ۰P>). میزان کادمیوم، نیکل و روی با استانداردهای غذا و داروی آمریکا(FDA) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) مقایسه شد . نتایج بدست آمده نشان می دهد که میزان سمیت نیکل در نمونه تالاب غرب بیشتر و در نمونه تالاب مرکزی نزدیک حد مجاز در مقایسه با استانداردWHO می باشد که این میتواند یک هشدار برای تهدید سلامتی مصرف این ماهی در گروه های آسیب پذیر جامعه باشد.

---

---

در این پژوهش، شرایط خشک کردن اقتصادی پساب کارخانه تولید پودر ماهی با سبوس برنج به عنوان ماده‌ کمک‌خشک‌کن، مطالعه شد و ترکیبات شیمیایی و ارزش تغذیه‌ای محصول تولیدی برای استفاده در خوراک دام، طیور و آبزیان تعیین گردید. فرآیند تولید با استفاده از یک خشک‌کن با هوای گرم در مقیاس پایلوت انجام شد. پس از نمونه‌سازی در مقیاس آزمایشگاهی، با ثابت نگه‌داشتن پساب و دمای خشک‌کن، نسبت آرد سبوس برنج به عنوان متغیر فرآیند تولید در نظر گرفته شد. برای خشک‌کردن پساب از نسبت‌های۴۲/۱:۰، ۶۵/۰.:۱ و ۱:۱ (وزنی/وزنی) آرد سبوس برنج به پساب استفاده شد. دمای هوای ورودی ۶۵±۵ درجه‌ی سانتی‌گراد در نظر گرفته شد و گرمادهی تا رسیدن رطوبت محصول به زیر ۸ درصد ادامه یافت. درصد بازده، ترکیبات شیمیایی و ارزش تغذیه‌ای محصول به‌دست آمده سنجیده شد. نتایج نشان داد که بیش‌ترین بازده تولید (۶۷ درصد) مربوط به محصولی بود که نسبت سبوس برنج به پساب ۱:۱ بود. نتایج تجزیه‌وتحلیل تقریبی نشان داد که این محصول (نسبت ۱:۱) حاوی ۸۲/۸ درصد رطوبت، ۴۵/۱۶ درصد پروتئین خام، ۵۱/۳۱ درصد چربی خام، ۱۰/۱۲ درصد فیبر خام، ۱۶/۸  درصد خاکستر، ۵۰/۱ درصد کلسیم و ۲۹/۲ درصد فسفر بود. افزودن استیک‌واتر به سبوس برنج سبب بهبود معنی‌دار پروفایل اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب سبوس برنج شد. انرژی قابل متابولیسم ظاهری و حقیقی محصول با استفاده از روش سیبالد و خروس‌‌های بالغ رُدآیلند‌‌، اندازه‌گیری شد و مقادیر میزان انرژی قابل سوخت‌‌و‌‌ساز ظاهری (AME)، انرژی قابل سوخت‌‌و‌‌ساز ظاهری تصحیح‌‌شده برای تعادل صفر نیتروژن (AME_n)، انرژی قابل سوخت‌‌و‌‌ساز حقیقی (TME) و انرژی قابل سوخت‌‌و‌‌ساز حقیقی تصحیح‌‌شده برای تعادل صفر نیتروژن (TME_n)، به‌ترتیب ۳/۴۰۱۲، ۷/۳۶۵۶، ۰/۴۴۴۷ و ۶/۴۱۷۲ کیلوکالری در کیلوگرم بود. به ‌‌طور کلی، با توجه نتایج این پژوهش، این فرآورده از قابلیت استفاده در تغذیه دام، طیور و آبزیان برخوردار است. این محصول را می‌توان در مقیاس صنعتی و با بازده اقتصادی مناسب در واحدهای پودر ماهی تولید کرد.