---

با بررسی های بعمل آمده که بصورت ماهانه و درسالهای ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۱ توسط شناور تحقیقاتی تجلی و چهار فروند شناور محلی و به روش مساحت جاروب شده (Swept area) در آبهای منطقه بندرعباس تا سیریک صورت گرفته، مشخص گردید که زمان بهینه آغاز فصل صید در استان هرمزگان در ساله ۱۳۷۸، ۱۳۷۹، ۱۳۸۰ و ۱۳۸۱ بترتیب ۱۷/۷/۷۸، ۱۲/۷/۷۹، ۱۰/۷/۸۰ و ۶/۷/۸۱ بوده و میزان زی توده (Biomass) برای میگوی موزی Penaeus merguiensis درسالهای مذکور بترتیب ۷۳۱، ۱۳۵۰,۳۶، ۶۳۶.۱۷ و ۱۷۰۸.۴۵ تن با تغییرات ±۱۰ درصد برآورد گردید.
نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون (Pearson correlation) مشخص نمود که بین میزان صید بر واحد تلاش (CPUE) ماهانه میگوی موزی و شاخص های هواشناسی در سالهای مورد بررسی ارتباط معنی دار وجود دارد. همچنین با توجه به P value محاسبه شده (P<۰,۰۵)، نشان می دهد که بین میزان CPUE و میانگین دما و رطوبت ارتباط معنی داری بدست آمد، در حالی که بین میزان CPUE میگو و میزان بارندگی و تبخیر هیچ گونه ارتباط معنی داری مشاهده نشد.

---

---

ماهی هوور یکی از گونه‌های مهم سطح زیان درشت درآبهای استان هرمزگان محسوب می‌شود. میزان صید این گونه در سال ۱۳۸۹ بالغ بر ۳۲۴۰۵ تن گردید که این مقدار ۶۵ درصد از کل صید ماهیان سطحزی درشت را تشکیل داد. جهت  برداشت پایدار از ذخایر ماهی هوور لازم است الگوی برداشت٬ حداکثر ثابت برداشت و بازگشت شیلاتی مورد محاسبه قرار گیرد. به همین منظور اطلاعات مربوط به فراوانی طولی و وزنی  در تمامی ماههای سال ۱۳۸۹ از ۶  تخلیه‌گاه اصلی حسینه، کنگ، بندرعباس، سلخ، سیریک و جاسک در استان هرمزگان جمع‌آوری گردید. پیراسنجه‌های رشد ∞L و  K بترتیب ۲۳/۱۱۲ سانتیمتر و ۳/۰ درسال بدست آمد و از آنجا٬ میزان مرگ و میر طبیعی ۴۳/۰ درسال  بدست آمد و سپس مقدار حداکثر ثابت برداشت  ۱۱۸۸۰ تن برآورد گردید . رابطه توانی  W = a.FLbطول (سانتیمتر) –   وزن (گرم)  این بررسی بصورت۸۲/۲ FL۵-۱۰× ۳ W = محاسبه شد که  نشاندهنده رشد همگون این گونه بود. الگوی برداشت نشان داد که حدود ۸۵ درصد از ماهیان صید شده قبل از اولین طول بلوغ موردبهره‌برداری قرار می‌گیرند. بیشترین مقدار بازسازی شیلاتی در آبان ماه و با میانگین طولی ۲۷ سانتیمتر بدست آمد. جهت تصحیح الگوی برداشت مناسب این گونه٬ پیشنهادات ممنوعیت صید در زمان بیشترین بازگشت شیلاتی و تعدیل ابزار صید (گوشگیر سطح) ارائه می‌گردد.

---

پارامترهای جمعیتی ماهی چغوک رشته‌دار (Gerres filamentosus) و ماهی چغوک دم بلند (Gerres longirostris) در خوریات منطقه حفاظت شده حرای جاسک شامل: خور مرکزی جاسک، خور خلاصی و خور گابریک  از دی ماه ۱۳۸۴ تا آذر ماه ۱۳۸۵ مورد مطالعه قرارگرفت. میانگین طول کل برای ماهی چغوک رشته‌دار ۲/۶ سانتیمتر و برای ماهی چغوک دم بلند ۴/۵ سانتیمتر ثبت شدند. پارامترهای رشد L∞ ،K  وt۰  برای ماهی چغوک رشته‌دار بترتیب ۸/۱۶ سانتیمتر، ۹۹/۰ (در سال)  و ۱۲/۰-  برای ماهی چغوک دم بلند ۱۵ سانتیمتر، ۷۷/۰ (در سال) و ۱۲/۰- تخمین زده شدند. بیشینه سن ماهی چغوک رشته‌دار ۳ سال و برای ماهی چغوک دم بلند ۸/۳ سال محاسبه شد. رابطه طول کل- وزن کل برای ماهی  چغوک رشته‌دار  بصورت ۲۱/۳L۰۰۸۸/۰= W و برای ماهی چغوک دم بلند ۱۸/۳L۰۰۸۷/۰=W بدست آمد. نتایج مشخص نمود که  چغوک ماهیان در خوریات منطقه مورد بررسی جوان بودند و بر نقش حمایتی خوریات بعنوان نوزادگاه این ماهیان تاکید می‌نماید.

---

---

---

این تحقیق به منظور بررسی و مقایسه ی غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیوم در بافت های کبد و عضله ماهی طلال(Rastrelliger kanagurta) در مناطق بندرلنگه، هرمز، هنگام و کلاهی صورت گرفت. در پژوهش حاضر تاثیر عوامل محیطی فصل، جنسیت و اندازه (طول کل و وزن بدن) بر میزان تجمع عناصر سرب و کادمیوم در ماهی طلال در این مناطق مورد بررسی قرار گرفت. سپس غلظت عناصر سرب و کادمیوم در بافت عضله به منظور مصارف انسانی با استانداردهای جهانی مقایسه گردید. بدین منظور نمونه برداری در دو فصل زمستان و تابستان صورت پذیرفت. اندازه گیری غلظت فلزات اندامهای مورد مطالعه توسط روش هضم خشک و با کمک دستگاه جذب اتمی (AA) انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که از لحاظ عنصر سرب و کادمیوم درکبد و عضله ماهی طلال در بین مناطق (بندرلنگه، هرمز، هنگام و کلاهی) از نظر آماری اختلاف معنی دار وجود دارد .(p<۰,۰۵) بین غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیوم در فصل تابستان و زمستان نیز اختلاف معنی دار بود (p<۰.۰۵) . مقایسه نتایج بدست آمده از اندازه گیری غلظت فلزات سنگین با استاندارهای بین المللی MAFF,NHMRC و WHO نشان دادکه مقدار فلزات سرب و کادمیوم از حد مجاز کمتر است و هیچ گونه مشکلی برای مصارف انسانی ایجاد نمی کند. غلظت عناصر سرب و کادمیوم در دو جنس نر و ماده در ماهی طلال با یکدیگر اختلاف معنی داری نداشت.(p>۰.۰۵) علاوه بر این بین غلظت سرب و کادمیوم در عضله و کبد ماهی طلال با اندازه (طول کل و وزن بدن) ماهی همبستگی وجود نداشت (p>۰.۰۵).

---

مقایسه صید بر واحد تلاش صیادی یکی از راه­های مقایسه ادوات صیادی با یکدیگر می­باشد. در این مطالعه سه نوع تله صیادی مخصوص صید میگوی آب شیرین  (Macrobrachium nipponense)شامل تله استوانه­ای، نیم کروی و کوزه­ای طراحی و کارآیی صید آنها (CPUE) با یکدیگر مقایسه گردید. میزان کارآیی صید بر حسب گرم در هر ۲۴ ساعت در تله استوانه­ای (۱۲/۰  ± ۴/۱)، نیم کروی (۸۴/۰ ± ۹۸/۲۲) و کوزه ای (۴۱/۰ ± ۳۸/۶) به دست آمد، که نتایج با هم اختلاف معنی دار داشتند (۰۵/۰ > P). مقایسه دسته­های طولی نشان داد که اختلاف بین اندازه طولی میگوهای صید شده در تله استوانه ای و تله نیم کروی معنی دار است (۰۵/۰ > P)، اما اختلاف بین اندازه طولی میگوهای صید شده تله­ی کوزه­ای با دو تله دیگر معنی دار نبود (۰۵/۰ > P). پس می­توان نتیجه گرفت تله نیم کروی میگوهایی در دسته های طولی بزرگتر صید می­کند و همچنین نرخ صید بیشتری دارد و نسبت به دو تله دیگر صید موفق تری را دارا می باشد.
 

---

ماهی گیش خال سفید یکی ازگونه های خانواده گیش ماهیان درآبهای خلیج فارس ودریای عمان است که کمتر  خصوصیات زیستی و پویایی جمعیت این گونه مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی‌ تولید مثل ماهی گیش خال سفید (Carangoides malabaricus) در آبهای استان هرمزگان ‌ از آذر ماه ۱۳۹۵ لغایت آبان سال ‌۱۳۹۶ انجام شد. نمونه‌ها ماهانه با استفاده از تور ترال صید ‌و جمع‌آوری‌ گردیدند. زیست سنجی کامل گیش ماهیان از قبیل طول (کل و چنگالی) و وزن انجام شد. در این‌ تحقیق،‌ کل نمونه های مورد بررسی ۴۳۸ عدد بود که از این تعداد ۲۵۸ عدد ماده و ۱۵۰ عدد نر و ۳۰ عدد نابالغ بودند. حداقل و حداکثر و میانگین طول چنگالی ماهی در طی ماههای مختلف به‌ترتیب ۱۴،۳۴ و ۳۳/۳±۴۴/۲۶ سانتی‌متر بوده است.. طول چنگالی بلوغ (LM_۵۰) برای ماهی گیش خال سفید ماده ۱۸۰ میلی‌متر بدست آمد. . نسبت جنسی ماده به نر برای ماهی گیش خال سفید برابر با  ۷۲/۱ به ۱ بودکه اختلاف معنی دار را نشان داد (۰۵/۰p<). بیشینه میانگین  هماوری مطلق ۸۱۲۷±۱۸۵۴۳۲  تخمک و بیشینه میانگین هماوری نسبی ۲۳±۵۷۰ تخمک در هر گرم جنس ماده در فروردین ماه بدست آمد. کمینه میانگین هماوری مطلق ۱۴۱۹۷±۶۶۵۴۲ تخمک در شهریورماه  و کمینه میانگین هماوری نسبی ۱۴±۱۳۰ تخمک به ازاء هر گرم وزن بدن در خرداد ماه محاسبه شد. بیشترین میانگین شاخص گنادی برای دوجنس ماده و نر در اسفند ماه به‌ترتیب ۸/۱ و  ۸۶/۰محاسبه شد که می‌تواند بیانگر شروع تخمریزی از فروردین ماه باشد.

 

---

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی خطر و پهنه‌‌بندی ناپایداری صید میگو به صورت یکپارچه در طول فصول صید میگو طی سال‌‌های ۹۷-۱۳۹۶ در صیدگاه‌‌های میگو در استان هرمزگان (از سیریک تا طولا) انجام شد. معیارهای تأثیرگذار بر خطر ناپایداری صید میگو در منطقه با استفاده از استانداردهای بین‌‌المللی و طراحی مصاحبه‌‌های عمیق و نیمه‌‌ساختار یافته با کارشناسان، محققین و صیادان با تجربه و مطلع استخراج گردید و ضرایب تأثیر هر کدام، از طریق توزیع پرسشنامه‌‌های کمّی تعیین شد. در نهایت یکپارچه‌سازی معیارها با استفاده از سیستم استنتاج فازی-عصبی صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که به طور متوسط میزان رضایت از شغل صیادی در بین کل صیادان منطقه به مقدار (±SD) ۶/۱۵±۳۵/۵۷ درصد بود. بیشینه معیار اکولوژی در نزدیکی صیدگاه کلاهی با ضریب تاثیر ۵۶/۰ محاسبه شد. همچنین بیشینه معیارهای تهدیدهای امنیت شغلی صیادان، رضایت‌مندی از وضع مدیریت موجود و شرایط اجتماعی در صیدگاه بندرعباس با ضرایب  ۰۸/۰،  ۱۸/۰ و ۰۸/۰ مشاهده شد. در صیدگاه دارسرخ نیز مقادیر دو معیار میزان صید و معیشت صیادان با ضرایب  ۰۹۲۲/۰ و ۴۰۹/۰ بیشینه بود. نواحی اسکله بندرعباس و شرق سیریک بیشترین خطر ناپایداری داشتند، در مقابل در نواحی مرکزی و نزدیکی دارسرخ، طولا و کلاهی کمترین خطر ناپایداری مشاهده شد. شاخص‌های بوم‌شناختی نیز در نواحی مرکزی صیدگاه‌‌های استان بیشترین مقدار را داشتندکه بیانگر شرایط مطلوب زیستگاهی بود. ناپایداری صیدگاه سیریک نیز ناشی از میزان صید بسیار کم و وضعیت معیشت صیادان بود. به‌نظر می‌‌رسد مدیریت صید غیرمجاز و حفظ و گسترش مناطق حفاظت شده دریایی در نزدیکی صیدگاه بندرعباس به بهبودی مطلوبیت صیدگاه بندرعباس بیانجامد. مدل یکپارچه فازی به‌دست آمده در تحقیق حاضر اولویت‌بندی مکانی و شناخت عوامل موثر را بر پایداری صید میگو در استان هرمزگان تسهیل می‌‌نماید.

---

به منظور تعیین الگوی رشد و پارامترهای رشد خرچنگ Austruca sindensis  نمونه‌برداری از دی ۱۳۹۶ لغایت آذر ۱۳۹۷ در ساحل شمالی جزیره قشم (کمپ هامون)، به صورت ماهانه انجام شد. نمونه‌‌ها بعد از جمع‌‌آوری از طریق حفر لانه (۳۰-۴۰ سانتیمتر)، در محلول فرمالدئید ۱۰ درصد فیکس شدند. ۸۴۱ عدد نمونه که شامل ۴۶۴ عدد خرچنگ نر (میانگین±انحراف معیار پهنای کاراپاس ۱۷/۲±۳۹/۱۲ میلمتر) و ۳۷۷ عدد خرچنگ ماده (میانگین±انحراف معیار پهنای کاراپاس ۵۳/۱±۴۲/۱۱ میلیمتر) بود، در کل تحقیق جمع‌آوری شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که تمام خصوصیات ریخت‌‌سنجی اندازه‌‌گیری شده به استثناء طول کاراپاس در جنس ماده بیشتر از جنس نر است و دارای تفاوت معنی‌داری می‌باشد (۰۵/۰>p). میزان شیب رگرسیون رابطه بین پهنای کاراپاس و وزن بدن برای جنس نر ۷۸/۲ و برای جنس ماده ۷۱/۲ محاسبه شد (۰۵/۰<p). همچنین نوع رشد در خرچنگ های نر و ماده به صورت آلومتریک منفی مشاهده شد. در این تحقیق عرض کاراپاس مجانب (CW_∞)، سن در طول صفر، طول عمر برای جنس نر به‌ترتیب ۲۵ میلیمتر، ۱۱/۰- و ۳/۲ سال و برای جنس ماده به‌ترتیب ۲۰ میلیمتر، ۱/۰- و ۹/۱ سال برآورد گردید. از سویی، سرعت رشد و میزان مرگ و میر در جنس ماده بیشتر از جنس نر برآورد شد. تغییرات در میزان فاکتور وضعیت با تغییرات درجه حرارت همسو بود.