۳۱ نتیجه برای تالاب
مریم پایدار، محمدشریف فاضلی، علیرضا ریاحی بختیاری،
دوره ۱۲، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۸۲ )
چکیده
با توجه به فعالیت های مختلف انسانی در محدوده حوضه آبریز تالاب انزلی و ورود آلاینده های مختلف از جمله عناصر سنگین به این اکوسیستم آبی و جذب و تجمع احتمالی آنها در پوسته و عضله شاه میگو که یکی از کفزیان بومی تالاب انزلی بوده و از ارزش غذایی و اقتصادی بسیار بالایی برخوردار است، نمونه برداری آب و رسوبات بستر از ۱۸ ایستگاه و در مورد شاه میگو از ۱۵ ایستگاه انجام پذیرفت. پس از زیست سنجی و توزین شاه میگو، هضم شیمیایی نمونه ها طبق روش استاندارد بین المللی صورت گرفت و توسط دستگاه جذب اتمی میزان عناصر سنگین شامل کروم، روی، سرب، نیکل و وانادیوم در آب، رسوبات بستر، پوسته و عضله آن اندازه گیری گردید.
میانگین میزان عناصر کروم، روی، سرب، نیکل و وانادیوم در آبهای تالاب انزلی به ترتیب ۴,۶، ۱۸۴.۵، ۸.۲۸، ۹.۲۷ و ۱.۴۷ میکروگرم در لیتر می باشد که در مقایسه با استانداردهای جهانی برای آب آشامیدنی مناسب نبوده، اما برای آبیاری و آبزی پروری مناسب می باشد.
هر چند که میزان عناصر سنگین در رسوبات در حد بالایی است، اما این مقدار در محدوده میزان قابل تحمل برای آبزیان می باشد.
هیچگونه همبستگی بین اندازه و وزن شاه میگو با میزان جذب و تجمع عناصر در پوسته و عضله آنها وجود نداشت، اما همبستگی معنی دار و مستقیمی بین میزان عناصر سنگین در آب و رسوبات و همچنین بین رسوبات، پوسته و عضله شاه میگو در تالاب انزلی وجود دارد.
پریسا نجات خواه معنوی، شهربانو عریان، عبدالحسین روستائیان، رضا نقشینه، سید محمدرضا فاطمی ،
دوره ۱۲، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۸۲ )
چکیده
طی یکسال نمونه برداری از منطقه آبکنار و هندخاله در تالاب انزلی در سال ۱۳۸۰-۱۳۷۹ جمعاً ۶۷ جنس متعلق به ۵ شاخه جلبکی مورد شناسایی وشمارش قرار گرفتند. براساس نتایج، فراوانی فیتوپلانکتونی در منطقه آبکنار، دوبار در سال یعنی اواخر فصل بهار و شروع تابستان و دیگری در فصل پاییز به اوج خود می رسد که Cyanobacteria (جلبکهای سبز-آبی) ترکیب غالب را بوجود می آورند و در منطقه هندخاله Chrysophyta ترکیب غالب فیتوپلانکتونی را تشکیل می دهند. پنج گونه از Cyanobacteriaدر منطقه آبکنار مورد بررسی قرار گرفتند و یک گونه متعلق به جنس Oscillatoria از طریق زیست سنجی با موش، سمی تشخیص داده شد.
سم موجود در نمونه جزء سموم کبدی (هپاتوتوکسین) بوده و متعلق به خانواده ای از سموم پپتیدی حلقوی موسوم به Microcystin می باشد.
شعبانعلی نظامی بلوچی، حسین خارا ،
دوره ۱۲، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۸۲ )
چکیده
بررسی ترکیب گونه ای و فراوانی ماهیان تالاب امیر کلایه لاهیجان در سال ۱۳۸۰ به صورت فصلی انجام گرفت. برای این منظور در اواسط هر فصل به مدت ۷ تا ۱۰ روز به وسیله آلات مختلف صید مانند تور گوشگیر، پره، سالیک، ساچوک و الکتروشوکر عمل صید صورت گرفت. پس از صید ماهیان به آزمایشگاه منتقل شدند و به کمک کلیدهای شناسایی معتبر مورد شناسایی قرار گرفتند. نتایج حاصل از مطالعات صورت گرفته روی ۱۶۳۹ عدد ماهی نشان داد که در این تالاب ۷ راسته، ۹ خانواده و ۱۵ گونه و زیر گونه ماهی متعلق به رده ماهیان استخوانی زیست میکنند. این ماهیان شامل: Tinca tinca, Rutilus rutilus caspicus natio, Blicca bjoerkna, Cyrinus carpio, Leucaspicus delineatus caucasicus, Scardinius erythrophthalmus, silurus glanis, Esox lucius, Cobitis taenia, Carassius auratus gibelio , Syngnathus abaster, pungitius platygaster, Gambusia holbrooki, Proterorhinus marmoratus, perca fluviatilis بودند.
در بین راسته های مختلف، راسته Cypriniformes و راسته Gasterosteiformes، در بین خانوادههای مختلف، خانواده Cyprinidae و خانواده Cobitidae و در بین گونه های مختلف، گونه perca fluviatilis و گونه Scardinius erythrophthalmus به ترتیب بیشترین و کمترین فراوانی مطلق و فراوانی نسبی را به خود اختصاص دادند. ضمن اینکه ذخایر Esox Iucius, Tinca tinca بسیار قابل توجه بوده و به همین دلیل است که مولدین مورد نیاز شیلات جهت بازسازی ذخایر از این تالاب تهیه میشوند.
شایان ذکر است گونه های Cyprinus carpio, Scardinius erythophthalmus, Cobitis taenia برای اولین بار دراین تالاب صید و شناسایی شدند
شعبانعلی نظامی بلوچی، حسین خارا، پریسا پاوند،
دوره ۱۳، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۸۳ )
چکیده
مطالعه رژیم غذایی ماهی سوف حاجی طرخان (Perca fluviatilis L. ۱۷۵۸) در تالاب امیرکلایه لاهیجان طی چهار فصل سال ۱۳۸۰ انجام گرفت. پس از صید ماهی بوسیله آلات صید مختلف از فبیل دام گوشگیر، پره و تور دستی، ماهیان زیست سنجی و مورد مطالعه عادتهای غذایی قرار گرفتند. براساس بررسیهای صورت گرفته از ۱۴۳ عدد ماهی، این ماهیان در محدوده سنی ۱+ تا ۶+ سال، طول کل ۹,۵ تا ۳۳.۵ سانتی متر (میانگین طول کل ۴.۶۴ ± ۱۹.۹۳ سانتی متر)، وزن ۱۰.۵ تا ۳۵۰ گرم (میانگین وزن ۱۱۴.۴۵±۷۷.۵۵ گرم) قرار داشتند. با توجه به اطلاعات بدست آمده میانگین شاخص طول روده به طول بدن برابر ۰.۵۸±۰.۰۹، متوسط شدت تغذیه ۱۲۹.۵±۲۵۷.۹، میانگین چاقی ۵۳۴.۱ ± ۱۳۲۰.۷ و درصد خالی بودن دستگاه گوارش ۷.۶۹ درصد بود. ماهی سوف حاجی طرخان از هجده نوع ماده غذایی تغذیه کرده بود که بترتیب در صد فراوانی عبارت از: ساس آبی، ادناتا، گاماروس، مواد گیاهی، شیرونومیده، لای ماهی، همیپترا، ماهی سوف حاجی طرخان، حلزون، سوزن ماهی، ماهی گامبوزیا، ماهی نه خاره، دیپترا، برانشیوپودا، تری کوپترا، توبیفکس، قورباغه و میگو می باشند. در ضمن با مقایسه مواد غذایی شناسایی شده در معده و روده این ماهی، لای ماهی، گامبوزیا، سوف حاجی طرخان، نه خاره، برانشیوپودا، قورباغه و میگو به دلیل اینکه تنها در معده وجود داشتند بعنوان غذاهای زود هضم و سایرین جز غذاهای دیر هضم بودند. با در نظر گرفتن ترکیب مواد غذایی خورده شده و درصد فراوانی آنها در سوف حاجی طرخان تالاب امیر کلایه می توان بیان نمود که این ماهی بترتیب یک ماهی گوشتخوار، گیاهخوار و هم نوع خوار می باشد همچنین عادت غذایی آن بر حسب سن، فصل و جنس تغییراتی دارد
غلامعلی بندانی، حسینعلی خوشباور رستمی، فرهاد کیمرام، امید صدیقی ، داود میرشکار،
دوره ۲۲، شماره ۳ - ( ۷-۱۳۹۲ )
چکیده
سیداحمدرضا هاشمی، رسول قربانی، فرهاد کیمرام، سیدعباس حسینی، غلامرضا اسکندری، سید علی اکبر هدایتی،
دوره ۲۳، شماره ۳ - ( ۷-۱۳۹۳ )
چکیده
در این تحقیق برخی از خصوصیات زیستی ماهی بنی در تالاب شادگان مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری ماهانه در پنج ایستگاه شامل دورق(ماهشهر)، رگبه ، خروسی ، سلمانه ، عطیش انجام گردید. در طول اجرای پروژه از فروردین ۱۳۹۲ تا اسفند ۱۳۹۲، چهارصد و سی وهفت عدد ماهی بیو متری و تشریح شد. میانگین طولی(±SD) برحسب میلی متر به ترتیب جنس نر ۲۸±۲۵۲ (۳۵۷- ۹۵ )، جنس ماده ۳۸±۲۴۹ (۳۷۴- ۱۱۵) و میانگین وزنی (±SD) برحسب گرم به ترتیب جنس نر ۳۱±۲۱۸ (۳۶۶- ۱۸) و جنس ماده ۳۹±۲۳۲ (۶۵۱- ۱۵ ) بدست آمد. رابطه طول - وزن گونه جنس نر معادل W=۰,۰۰۰۰۰۶L۳.۱۱(R۲=۰.۸۵) و جنس ماده معادل W=۰.۰۰۰۰۰۵L۳.۱۴(R۲=۰.۸۶) بود. زمان تخم ریزی ماهی بنی بین فروردین تا تیر و طول بلوغ جنس نر و جنس ماده به ترتیب ۲۰۸ میلی متر ،۲۲۰ میلی متر و وزن بلوغ گونه های یاده شده به ترتیب ۹۷گرم ، ۱۱۳گرم و میزان تولید به ازای بیوماس آنها ۵۳/۰، ۵۰/۰به ازای سال بدست آمد.
مینا احمدی، علی اصغر خانی پور، سید جواد ابوالقاسمی،
دوره ۲۴، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۴ )
چکیده
اردک ماهی(Esox lucius) یکی از گونه های بومی تالاب انزلی است و به علت گوشت مطبوعی که دارد از دیرباز مورد توجه مردم قرار گرفته است. این مطالعه به منظور بررسی میزان تجمع و مقایسه غلظت مواد آلاینده فلزات سنگین کادمیوم، نیکل و روی دربافت خوراکی عضله اردک ماهی در سه ایستگاه (غرب، مرکزی, شرق ) از تالاب انزلی در سال ۱۳۹۱ صورت پذیرفت .دراین تحقیق بصورت تصادفی از هر ایستگاه ۱۰ نمونه ماهی در اوزان استاندارد به روش صید با تور گوشگیر صید شد . اندازه گیری غلظت عناصر سنگین با کمک دستگاه جذب اتمی شعله انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد میانگین غلظت فلز کادمیوم در اردک ماهی تالاب غرب برابر ۰۵/۰ و در تالاب شرق و تالاب مرکزی۰۹/۰ میکروگرم در گرم وزن خشک و میانگین غلظت فلز نیکل در اردک ماهی تالاب غرب، مرکزی ، شرق به ترتیب ۴۴/۰ ،۳۷/۰ ،۲۲/۰ میکروگرم در گرم وزن خشک و میانگین غلظت فلز روی در اردک ماهی تالاب غرب، مرکزی، تالاب شرق به ترتیب ۲۸ ، ۵۵/۲۵ ، ۵۵/ ۱۳میکروگرم در گرم وزن خشک مشاهده شد.. در این مطالعه غلظت کادمیوم ، نیکل و روی در بافت عضله اردک ماهی بین ایستگاههای مورد مطالعه اختلاف معنی داری نداشت (۰۵/ ۰P>). میزان کادمیوم، نیکل و روی با استانداردهای غذا و داروی آمریکا(FDA) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) مقایسه شد . نتایج بدست آمده نشان می دهد که میزان سمیت نیکل در نمونه تالاب غرب بیشتر و در نمونه تالاب مرکزی نزدیک حد مجاز در مقایسه با استانداردWHO می باشد که این میتواند یک هشدار برای تهدید سلامتی مصرف این ماهی در گروه های آسیب پذیر جامعه باشد.
علی اصغر خانی پور، مینا سیف زاده، فرحناز لکزائی،
دوره ۲۴، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۹۴ )
چکیده
مریم فلاحی، جلیل سبک آرا،
دوره ۲۴، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۹۴ )
چکیده
تالاب انزلی یکی از زیستگاههای مهم تخمریزی ماهیان مهاجر می باشد و موجودات زئوپلانکتونی بعنوان اولین مصرف کننده دراین اکوسیستم آبی غذای مناسبی برای نوزاد بسیاری ازماهیان می باشند. جهت مطالعه وضعیت زئوپلانکتونی تالاب طی اسفند ۱۳۸۹ تا بهمن ۱۳۹۰ شش ایستگاه در مناطق مختلف بصورت ماهانه مورد بررسی قرار گرفتند . نمونه برداری توسط لوله پلیکا (PVC) و عبور از تور پلانکتونی ۳۰ میکرون صورت گرفت. نمونه ها توسط میکروسکوپ اینورت مورد شناسایی و شمارش قرارگرفتند . طبق نتایج حاصله ۶۰ جنس و ۶ شاخه (به ترتیب ۱۱، ۳۱، ۱۰، ۲، ۱، ۱، ۱، ۱، ۲ جنس از شاخه های Protozoa، Rotatoria، Arthropoda ، Gastrotricha، Mollusca، Tardigrada، Nematoda، Porifera و Annelida) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که حداکثر میانگین سالانه تراکم زئوپلانکتونی با ۶۸۷ ± ۲۴۹۷ عدد در لیتر در ایستگاه کرکان وجود داشته و تراکم زئوپلانکتون در فصل تابستان بیش از سایر فصول بوده است. شاخه روتیفرها ۴۸ درصد ، شاخه پروتوزوآ ۴۵ درصد و فوق رده کوپه پودا ۶ درصد از تراکم زئوپلانکتونی را تشکیل دادند. مقایسه نتایج این بررسی نشان داد که ساختار جمعیت زئوپلانکتون ها به استثناء شاخه پروتوزوآ گرچه نسبت به مطالعات گذشته تغییر زیادی نداشته اما به دلیل شرایط نامناسب محیطی تالاب انزلی، تنوع تمام گروههای زئوپلانکتونی بسیار کاهش یافته است . طبق آزمون آماری کروسکال والیس تراکم زئوپلانکتون در ایستگاهها ، ماهها و فصول مختلف معنی دار نبوده (p>۰,۰۵ ) اما مقدار تراکم شاخه ها با هم اختلاف معنی دار داشته اند(p<۰.۰۵).
مریم فلاحی، مرضیه مکارمی، سپیده خطیب،
دوره ۲۵، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۵ )
چکیده
فیتوپلانکتون ها از تولیدکنندگان اولیه بسیار مهم تالاب انزلی میباشندکه نقش قابل توجهی در کیفیت آب این اکوسیستم داشته و توالی و تراکم آنها پیوسته نیاز به مطالعه دارد .این بررسی در ۶ ایستگاه و در دوره زمانی اسفند۱۳۸۹ تا بهمن۱۳۹۰بصورت ماهانه انجام شد. براساس نتایج ۶۷ جنس از شاخه های Bacillariophyta(۲۲ جنس)، Chlorophyta (۲۶ جنس)، Cyanobacteria (۹ جنس)، Euglenophyta (۵ جنس)، Chrysophyta (۱ جنس)، Dinoflagellata (۲ جنس)، Cryptophyta (۱ جنس) وXanthophyta (۱جنس ) مورد شناسایی قرارگرفتند. نتایج نشان دادکه فراوانی فیتوپلانکتونی در ایستگاههای سرخانکل وکرکان به ترتیب با میانگین سالانه ۶/۵ ±۴/۲۴ و۴/۵ ± ۴/۲۰ میلیون سلول در لیتربیشترین مقدار بوده است. شاخه Bacillariophyta خصوصا جنس Cyclotella درتمامی ایستگاهها غالب بوده اما در ایستگاه کرکان فراوانی زیاد Cyanobacteria با جنس غالبOscillatoria از تیرماه تا اواسط آبانماه باعث شده که میانگین سالانه این شاخه بیش از Bacillariophyta باشد، که احتمالا ناشی از بار مواد مغذی کمتر در این ناحیه می باشد. بطورکلی میانگین فراوانی فیتوپلانکتونی در شهریور بیش از ماههای دیگر و در آذرکمترین مقدار بوده است. تعداد جنسهای شناسایی شده و تنوع جنس در این بررسی کمتر از مطالعات قبلی بوده است.
مینا سیف زاده، علی اصغر خانی پور، یزدان مرادی،
دوره ۲۵، شماره ۵ - ( ۱۲-۱۳۹۵ )
چکیده
این پروژه با هدف تعیین مقدار، کیفیت، درصد خلوص، مقایسه با نوع سنتتیک و بررسی ارزش اقتصادی بتا کاروتن استخراج شده از آزولای تالاب انزلی انجام شد. برای اجرای این پروژه یک تیمار شامل بتا کاروتن استخراج شده به روش هیدرولیز قلیایی از آزولای تالاب انزلی در فصل تابستان سال ۱۳۹۳در نظر گرفته شد. تیمارها به مدت یک سال در دمای چهار درجه سلسیوس نگهداری شدند. از بتا کاروتن سنتتیک به عنوان شاهد استفاده شد. کیفیت تیمارها با استفاده از آزمایشات شیمیایی شامل تعیین مقدار و کیفیت بتا کاروتن، رنگ سنجی (hunter lap)، درصد خلوص و ویتامین A به وسیله HPLC، مدت زمان ماندگاری وحلالیت بتا کاروتن طبیعی بررسی شد. در نتایج آزمایشات شامل درصد خلوص، غلظت، رنگ سنجی، ترکیبات ویتامینه، حلالیت و مدت زمان ماندگاری در بتا کاروتن آزمایشی در مقایسه با شاهد تفاوت معنی دار مشاهده نشد(۰۵/۰(P>. طی مدت زمان ماندگاری این فاکتورها درتیمارهای آزمایشی و شاهد تفاوت معنی دار نشان ندادند(۰۵/۰(p>. بتا کاروتن طبیعی طی مدت زمان نگهداری به مدت یک سال در دمای ۵ درجه سلسیوس از کیفیت خوبی برخوردار بود. با توجه به عدم وجود تفاوت معنی دار بین بتا کاروتن استخراج شده از آزولا در مقایسه با نوع سنتتیک از حیث آزمایشات شیمیایی، خلوص، مدت زمان ماندگاری و ارجحیت بتا کاروتن طبیعی استخراج شده از آزولا در مقایسه با نوع سنتتیک از حیث ارزش اقتصادی می توان کاربرد بتا کاروتن طبیعی تهیه شده از آزولا را به جای بتا کاروتن سنتتیک در صنعت غذایی پیشنهاد کرد.
سپیده عمرانی،
دوره ۲۵، شماره ۵ - ( ۱۲-۱۳۹۵ )
چکیده
اکوسیستمهای تالابهای ساحلی به طور گسترده در مناطق خشک و در امتداد سواحل توزیع شدهاند (Montoya, ۲۰۰۹) مانند تالاب بینالمللی گمیشان، این تالاب ساحلی دریای خزر شامل بسیاری از مناطق وسیع کمعمق و شور که جاذب انواع زندگی پرنده و تنوع زیستی است (Jafari, ۲۰۰۹) و به ندرت مورد مطالعه قرار گرفته است. در بسیاری از تالابها شاخص زیستی کلروفیل به عنوان ماده رنگی مهم فتوسنتز در فیتوپلانکتونها و جلبکها مطرح است و اغلب به عنوان برآوردگر زیستتوده جلبکی استفاده میشود (Gibson et al., ۲۰۰۰). سه نوع از مهمترین ترکیبات کلروفیل در محیطزیست دریایی شامل (Chl-a)Chlorophyll-a ، (Chl-b) Chlorophyll-b و (Chl-c) Chlorophyll-c است. همه جلبکهای فتوسنتزکننده و گیاهان عالی شامل Chl-a بهعنوان رنگدانه اصلی میباشند (Smith et al., ۲۰۰۷). سیانوباکتریها (Cyanobacteria) تنها شامل Chl-a هستند (Scheer, ۱۹۹۱). سایر رنگدانهها و لوازم جانبی مانند Chl-b وc در فیتوپلانکتون، برای جدا کردن گروههای مختلف جلبک کاربرد دارد (Gonzalez, ۲۰۱۱).
مهرنوش امینی سرتشنیزی، علی اصغر خانی پور، احمد نوری، احسان کامرانی،
دوره ۲۶، شماره ۳ - ( ۶-۱۳۹۶ )
چکیده
مقایسه صید بر واحد تلاش صیادی یکی از راههای مقایسه ادوات صیادی با یکدیگر میباشد. در این مطالعه سه نوع تله صیادی مخصوص صید میگوی آب شیرین (Macrobrachium nipponense)شامل تله استوانهای، نیم کروی و کوزهای طراحی و کارآیی صید آنها (CPUE) با یکدیگر مقایسه گردید. میزان کارآیی صید بر حسب گرم در هر ۲۴ ساعت در تله استوانهای (۱۲/۰ ± ۴/۱)، نیم کروی (۸۴/۰ ± ۹۸/۲۲) و کوزه ای (۴۱/۰ ± ۳۸/۶) به دست آمد، که نتایج با هم اختلاف معنی دار داشتند (۰۵/۰ > P). مقایسه دستههای طولی نشان داد که اختلاف بین اندازه طولی میگوهای صید شده در تله استوانه ای و تله نیم کروی معنی دار است (۰۵/۰ > P)، اما اختلاف بین اندازه طولی میگوهای صید شده تلهی کوزهای با دو تله دیگر معنی دار نبود (۰۵/۰ > P). پس میتوان نتیجه گرفت تله نیم کروی میگوهایی در دسته های طولی بزرگتر صید میکند و همچنین نرخ صید بیشتری دارد و نسبت به دو تله دیگر صید موفق تری را دارا می باشد.
زهرا عسل پیشه، رامین مناف فر،
دوره ۲۶، شماره ۵ - ( ۱۰-۱۳۹۶ )
چکیده
شناسایی تنوع فیتوپلانکتونی یک اکوسیستم آبی اولین اولویت برای ارزیابی کیفیت، تخمین میزان آلودگی و بررسی امکان بهره برداری از آن میباشد. در این تحقیق سه تالاب سد مهاباد، سد مخزنی حسنلو و تالاب یادگارلو از استان آذربایجان غربی به صورت فصلی طی یک سال مورد نمونه برداری و بررسی قرار گرفتند. تعداد ۹۴ جنس و گونه از ۵ شاخه (استرپتوفیتا، کلروفیتا، اکروفیتا، مویزوا و سیانوباکتریا) و ۱۱ رده (زیگنماتوفیسه، کلروفیسه، اوستیگماتوفیسه، گزانتوفیسه، مدیوفیسه، داینوفیسه، باسیلاریوفیسه، سیانوفیسه، اولووفیسه، کریزوفیسه و کریپتوفیسه) شناسایی شدند. بیشترین تنوع فیتوپلانکتونی در این سه تالاب متعلق به استرپتوفیتا و کلروفیتا (۵۹%) بود که متعاقب آن دیاتومه ها (۲۱%) و سیانوباکتریها (۸%) قرار داشتند. دریاچه سد حسنلو (۶۳ تاگزا) شباهت زیادی از نظر تنوع جمعیتهای جلبکی با سد مهاباد (۵۱ تاگزا) دارد. تالاب فصلی یادگارلو نیز با کمترین تنوع (۳۰ تاگزا) دارای ترکیب جمعیتی متفاوت و خاص تالاب های فصلی مناطق معتدله است. نتایج نشان داد که جلبکهای تاژکدار و سیانوباکتریها که به ترتیب به دلیل تولید سیست مقاوم و آکینات سازگار با شرایط سخت و دوره های خشکی هستند، در یادگارلو ظهور و بروز بیشتری دارند.
مجتبی پوراحد انزابی، کوروش سروی مغانلو، بهروز آتشبار، علی محمدیاری،
دوره ۲۶، شماره ۶ - ( ۱۲-۱۳۹۶ )
چکیده
با توجه به اینکه دریاچه ارومیه روز به روز به سمت خشک شدن میرود، ضرورت اعمال شرایط مدیریتی مناسب در تالابهای اقماری این دریاچه مثل تالاب سولدوز جهت ارائه راهکار مناسب برای مدیریت رژیم هیدرولوژیکی احساس میشود. تالاب سولدوز در استان آذربایجان غربی و بخش جنوبی دریا ارومیه قرار دارد که از لحاظ اکولوژیکی دارای ارزش است. تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش عوامل فیزیکوشیمیایی آب و تاثیر آن بر روی جوامع زئوپلانکتونی گروه سخت پوستان انجام گرفت. نمونهبرداری از تالاب سولدوز به مدت یکسال از پاییز ۹۴ تا تابستان ۹۵ و یک نوبت در هر فصل انجام گرفت. در بررسی نمونههای زئوپلانکتونی سختپوستان تعداد دو گروه مشاهده شدند که شامل گروه پاروپایان (Copepoda) و آنتنمنشعبان یا کلادوسرا (Cladocera) بودند. نتایج حاصله از آنالیز آماری CCA نشان داد که در اکثر جنسها همبستگی مثبتی با میزان دما، کدورت، مواد جامد محلول، اکسیژن محلول، فسفات و قلیائیت دیده شد، در صورتیکه همین جنسها همبستگی منفی با عمق، شوری، هدایت الکتریکی، شفافیت و pH داشتند. پایین بودن دمای آب در پاییز و زمستان عامل اصلی کاهش تراکم زئوپلانکتون این تالاب محسوب میشود. نتایج حاصله از آنالیز آماری CCA نشان داد که وجود و تراکم جنسهای موجود در ارتباط با یکدیگر و فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب هستند. به عنوان نتیجهگیری نهایی میتوان گفت که در تالاب سولدوز مثل بسیاری از زیستگاههای دنیا الگوهای پراکنش زئوپلانکتونها به شدت تحت تاثیر عوامل محیطی هستند.
علی عابدینی، علیرضا میرزاجانی، مریم فلاحی،
دوره ۲۶، شماره ۶ - ( ۱۲-۱۳۹۶ )
چکیده
تالاب انزلی یکی از مهمترین تالابهای حاشیه جنوبی دریای خزر و تحت تأثیر آب شیرین رودخانههای ورودی و آب لبشور دریای خزر بهعنوان اکوتونی ویژه و منحصربهفرد نقش ایفا میکند. در این مطالعه عوامل فیزیکوشیمیایی و مواد مغذی آب تالاب انزلی از اردیبهشت ۱۳۹۳ به مدت یک سال و بهصورت ماهانه بررسی گردیدند. شاخص وضعیت تروفیکی TSI به روش ارزیابی پارامترهای کلروفیل آ، فسفر کل، ازت کل و حد شفافیت محاسبه شد. نتایج بررسی نشان داد که میانگین سالانه نیتروژن کل، فسفر کل و اکسیژن محلول به ترتیب در حد ۵۲۳/۰±۰۲۳/۱، ۱۰۵/۰±۱۱۳/۰ و ۶۳/۲±۷۱/۸ میلیگرم بر لیتر بود. مقدار نیتروژن کل در ایستگاههای موردبررسی نسبت به هم تفاوت معنیدار نداشت (۰۵/۰P>) درحالیکه، غلظت فسفر کل تفاوت معنیدار داشت (۰۵/۰P<). مقدار کلروفیل آ از حداقل ۶/۰ تا حداکثر ۱/۳۲۹ میکروگرم در لیتر (با میانگین ۰/۶۵±۴/۴۷ میکروگرم در لیتر) متغیر بوده است. دامنه هدایت الکتریکی از ۲۵۴ تا ۱۴۲۵۰ بر حسب میکروموس بر سانتیمتر متغیر بود و تفاوت معنیدار بین ایستگاههای مختلف مشاهده گردید (۰۵/۰P<) نسبت نیتروژن به فسفر در کلیه مناطق تالاب انزلی بهغیراز منطقه غربی کمتر از ۱۰ بود و این نشان میداد که فسفر در این مناطق بهعنوان عامل محدودکننده درروند یوتریفیکاسیون بود. در این تحقیق، منطقه غربی تالاب انزلی در سطح یوتروف، منطقه سیاکشیم سوپریوتروف و بقیه مناطق تالاب انزلی در مرحله نهایی تغذیه گرایی یا هایپریوتروف قرار داشتند. کنترل و کاهش میزان مواد معلق و مغذی که از طریق رودخانههای حاشیه به تالاب انزلی وارد میشوند و کنترل گیاهان آبزی داخل تالاب نقش مستقیم و مؤثری در بهبود کیفیت آب و کنترل پدیده یوتریفیکاسیون خواهد داشت.
مینا سیف زاده، علی رضا ولی پور، قربان زارع گشتی، علی اصغر خانی پور،
دوره ۲۷، شماره ۳ - ( ۵-۱۳۹۷ )
چکیده
این تحقیق با هدف بررسی میزان تجمع و مقایسه میزان سموم آلدرین، دیازینون و اندرین در بافت عضله خوراکی ماهی های کپور معمولی، اردک ماهی، کاراس، لای ماهی و اسبله ایستگاههای غرب، مرکزی و شرق تالاب انزلی با استانداردهای سازمان بهداشت جهانی انجام شد. میزان تجمع سموم ارگانوکلره در گوشت ماهی توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز ربایش الکترون و سموم ارگانوفسفره با استفاده از کروماتوگرافی گازی GC/MS اندازه گیری شد. بیشترین غلظت دیازینون در اردک ماهی از ایستگاه تالاب شرق با غلظت ppb۲۵/۲۰ بود. در میزان سموم دیازینون و آلدرین در عضله خوراکی ماهیان مورد مطالعه از ایستگاههای مختلف تفاوت معنیداری مشاهده نشد (P>۰/۰۵). بیشترین مقدار سم اندرین در گوشت ماهی کپور در ایستگاههای غرب و شرق اندازهگیری شد. نتایج بهدستآمده از اندازهگیری این سم در کپور ماهی در مقایسه با سایر ماهیان مورد مطالعه معنیدار بود (P<۰/۰۵). مقدار آلدرین در ماهی کاراس در مقایسه با سایر ماهیان مورد مطالعه معنیدار بود (P<۰/۰۵). بر اساس نتایج بهدستآمده و کاهش معنی دار سموم اندرین، آلدرین و دیازینون در مقایسه با حد مجاز اعلام شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، میتوان نتیجه گیری کرد که از نقطه نظر بهداشت مواد غذایی خطری مصرفکنندگان را تهدید نمیکند.
سیامک باقری، مرضیه مکارمی، علیرضا میرزاجانی،
دوره ۲۷، شماره ۶ - ( ۱۲-۱۳۹۷ )
چکیده
این پژوهش برای شناسائی، تعیین ترکیب و فراوانی فیتوپلانکتون در تالاب عینک طی سال ۱۳۹۶ انجام گردید. براساس مشخصات دریاچه، نمونه ها از ۴ ایستگاه در پیکره آبی جمعآوری گردیدند. در این مطالعه ۳۰ جنس فیتوپلانکتونی از شاخه های باسیلاروفیتا (۹ جنس)، کلروفیتا (۷ جنس)، سیانوفیتا (۹ جنس)، داینوفلاژلا (۲ جنس) و اگلنوفیتا (۳ جنس) شناسائی گردیدند. یافتهها نشان داد، سیانوفیتا با میانگین فراوانی ۴/۲۱±۳/۳۱ میلیون سلول در لیتر، فیتوپلانکتون غالب (۹۴ درصد) تالاب عینک بوده است. جنس Oscillatoria از شاخه سیانوفیتا دارای بیشترین فراوانی (۲/۲۸ میلیون سلول در لیتر) در تالاب عینک بوده است. شاخه اگلنوفیتا کمترین فراوانی رابا میانگین ۴۸۰۰۰±۳۰۳۰۰۰ سلول در لیتر در مدت مطالعه داشت. همچنین در تالاب عینک جنسهای Lepocinclis و Euglena از شاخه اگلنوفیتا که شاخص آب های آلوده اند، مشاهده شد. یافتهها بیانگر کاهش تراکم فیتوپلانکتون در ایستگاههای با حضور گیاه سنبل آبی بود، بطوریکه فراوانی فیتوپلانکتون از ۵۸ میلیون سلول در لیتر در ایستگاههای بدون گیاه سنبل آبی، به ۷/۱ میلیون سلول در لیتر در ایستگاههای با حضور گیاه سنبل آبی رسید (۰۵/۰p < ). افزایش گیاه غیر بومیسنبل آبی (Eichhornia crassipes) سبب کاهش فتوسنتز و فراوانی فیتوپلانکتون شده است که در صورت عدم کنترل آن اثرات منفی بیشتر بر اکوسیستم تالاب عینک خواهد گذاشت. جلوگیری از افزایش بار مواد مغذی، مبارزه بیولوژیک، شیمیائی و یا مکانیکی با گیاه غیر بومیسنبل آبی برای احیاء این اکوسیستم حائز اهمیت است.
سیدفخرالدین میرهاشمی نسب، فرید فیروزبخش، مسعود ستاری، محدث قاسمی،
دوره ۲۸، شماره ۱ - ( ۲-۱۳۹۸ )
چکیده
در تحقیق حاضر، آلودگی های انگلی اردک ماهی (Esox lucius) تالاب انزلی و تاثیر آنها روی شاخص های بیومتریک ماهی میزبان مورد ارزیابی قرار گرفت. در مجموع، ۴۳۳۸ عدد انگل از ۱۱ گونه مختلف شامل: Ichthyophthirius mutifiliis (۸۸/۲۱ درصد)، Trichodina sp. (۵۹/۸ درصد)، Henneguya sp. (۷۸/۰ درصد)، Tetraonchus monenteron (۹۴/۶۰ درصد)، Diplostomum spathaceum (۴۴/۲۳درصد)،Rhipidocotyle illense (۳۷/۹ درصد)،Posthodiplostomum cuticola (۷۸/۰ درصد)، Raphidascaris acus (۴۱/۴۱ درصد)، Rhabdochona helichi (۵۹/۸ درصد)، Eustrongylides excisus (۳۴/۲ درصد) و Lernea cyprinacea (۱۳/۳ درصد) شناسایی شدند. آلودگی اردک ماهی به گونه P. cuticola برای اولین بار از تالاب انزلی گزارش می شود. با افزایش طول کل، میانگین وزن ماهیان آلوده از ۹۴/۱۲±۵۴/۲۶ گرم به ۳۸/۶۸±۳۹/۴۷۳ گرم، فاکتور وضعیت(K) ، از۱۱/۰±۶۴/۰ به ۰۶/۰±۶۶/۰و شاخص گنادوسوماتیک (GSR)، از ۵۵/۰±۱۵/۰ به ۸۸/۱±۷۵/۰ رسید. ضریب رشد لحظهای (G)در گروه سنی +۱ به +۰ سال ماهیان سالم از بیشترین رشد (۶۱۷/۰) برخوردار بود. در ماهیان آلوده، ضریب رشد لحظهای دارای نوساناتی در گروههای مختلف سنی بود. از سویی، گروه سنی +۳ به +۲ سال دارای ضریب رشد لحظهای بیشتری (۷۷۳/۰) نسبت به سایر گروهها بود. بین فراوانی آلودگی با برخی شاخصهای بیومتریک در ماهیان آلوده اختلاف معنیدار آماری وجود داشت (۰۵/۰>p).
سید محمد صلواتیان، علیرضا ولی پور، شهلا جمیلی، صاحبعلی قربانی، محمد صیاد بورانی، فریبرز احتشامی، مریم فلاحی کپورچالی، داریوش پروانه مقدم، رودابه روفچایی، سید افشین امیری سندسی، محمدرضا رمضانی مامودانی، فریبرز جمالزاد فلاح، فرشاد ماهی صفت،
دوره ۲۸، شماره ۱ - ( ۲-۱۳۹۸ )
چکیده
یکی از گونههای آبزی منحصر به فرد و مهم تالاب انزلی، صدف آنودونت (Anodonta cygnea) میباشد. این صدف بومی تالاب انزلی و رودخانههای ورودی آن و مهمترین دو کفهای این سیستم آبی است که در سالیان اخیر به دلایل مختلف جمعیت آن بشدت کاهش یافته است. تالاب انزلی اکوسیستم ویژهای برای پرورش و رشد انواع آبزیان در حاشیه جنوبی دریای خزر است. از سویی، جایگاه ویژه نرمتنان در ارتباط با استفاده سایر موجودات از آنها و کاربردهای صنعتی طبی و نقش پالایشی آب سبب ضرورت بر انجام بررسی رژیم غذایی صدف آنودنت در تالاب انزلی گردید. از ۱۴ ایستگاه مورد بررسی فقط از ۹ ایستگاه که شامل ایستگاه های ورودی تالاب غرب، بهمبر، شیجان، سوسر روگاه، آبکنار، ماهروزه، کرکان، سیاه کشیم و در نهایت هندخاله بودند صدف آنودنت صید گردید. بیشترین درصد فراوانی و پراکنش در فصول مختلف بترتیب متعلق به ایستگاههای ورودی تالاب غرب، بهمبر، شیجان و سوسر روگاه و بالاترین میانگین سنی در فصول بهار متعلق به ایستگاه بهمبر (۷ سالهها)، تابستان مربوط به ایستگاه ماهروزه (۸ سالهها)، پائیز متعلق به ایستگاه سوسر روگاه (۷ سالهها) و در نهایت زمستان مربوط به ایستگاه شیجان (۸ سالهها) تعیین گردید. در بررسی آزمایشگاهی از دستگاه گوارش صدف آنودنت تالاب انزلی از ایستگاههای مختلف شناسایی فیتوپلانکتونها و زئوپلانکتونها در حد جنس شناسایی شدند. به طور کلی، صدف آنودنت در طول سال از شاخههای فیتوپلانکتونی کلروفیتا و باسیلاریوفیتا بیش از سایر شاخه ها تغذیه نموده است که بیشترین جنسهای فیتوپلانکتونی مورد استفاده از شاخه جلبکهای سبز Scenedesmus، Chlorella و Pandorina از شاخه جلبکهای دیاتومه Cyclotella، Cymbella و Navicula بودند. تغذیه از زئوپلانکتونها به مقدار اندک و آن هم از راستههای ریشه پایان نظیر Arcella و Amoeba، از مژکداران Ciliata و در نهایت از روتیفرها Brachionus، Asplanchna و Rotaria شناسایی گردیدند. بر اساس شناسایی جنس یستر میتوان گفت جنس بستر مناسب از نوع ماسهای با مقداری گل میباشد که دامنه تغییرات سیلت- رس در ایستگاهها از ۲/۳±۸/۸۰ الی ۲/۲±۶۴/۹۷ درصد متغیر میباشد. در بررسی رژیم غذایی صدف آنودنت مشخص شد از آنجایی که صدفهای مذکور از طریق فیلتراسیون اقدام به تغذیه مینمایند (گزینش غیر انتخابی)، از اینرو با توجه به سنین مختلف و فراوانی در محیط زندگی در مرحله اول (بیش از ۹۰ درصد) شاخههای فیتوپلانکتونی ریز جثه از ابعاد ۲۰-۵ میکرون (شاخههایی نظیر کلروفیتا، باسیلاریوفیتا و سیانوفیتا) و در مرحله بعد (حدود ۱۰ درصد) از زئوپلانکتونهای ریز جثه از سایز ۳۰-۵ میکرون (راستههایی نظیر مژکداران، ریشه پایان، روتیفرها و کلادوسرا و نیز مواد دیتریتی که در این ابعاد میباشند) تغذیه میکنند.