افشین عادلی، عباس مختاری آبکناری،
دوره ۳۳، شماره ۲ - ( ۴-۱۴۰۳ )
چکیده
سال ۲۰۲۲ تجارت جهانی تون ماهیان ۳/۴۲ میلیارد دلار بود که پیش‌‌بینی شده است که در سال ۲۰۲۸ به ۸۵/۵۲ میلیارد دلار برسد. سه کشور تایلند، تایوان، اسپانیا از نظر مقداری و سه کشور تایلند، اسپانیا و اکوادور به‌ترتیب از لحاظ ارزشی ۴۰ درصد تجارت جهانی این ماهیان را برعهده دارند. ماهی تازه (۶۷۲ میلیون دلار)، فیله منجمد (۱۶۵۰ میلیون دلار)، ماهی کامل منجمد (۴۱۱۶ میلیون دلار) و آماده و بستهبندی (۶۷۶۵ میلیون دلار) در تجارت جهانی مبادله شده‌‌اند. در واقع، ۶/۵۸ درصد به صورت آماده و بستهبندی، ۶/۳۵ درصد کامل و منجمد و ۴/۲ درصد کامل و تازه در جهان مبادله می‌‌شود. در دوازده ساله منتهی به ۱۴۰۱ نیز میزان بهره‌‌برداری از ذخایر تون ماهیان در ایران با ۸/۴ درصد رشد به ۲۸۹ هزار تن رسیده است. میزان صادرات تون‌‌ماهیان ایران با وجود رتبه اول صید در غرب اقیانوس هند و رتبه دوم در کل اقیانوس هند از ۱۰۴ تن به ارزش حدود ۴۲۵ هزار دلار به ۲۶۰۴ تن و ارزش ۳/۲ میلیون دلار رسیده و به‌ترتیب ۸/۳۰ و ۱۵ درصد رشد مقداری و ارزشی داشته است. واردات نیز از ۸/۶۶ هزار تن به ارزش حدود ۴/۵۹ میلیون دلار به حدود ۲/۱۰ هزار تن و ارزش ۹/۲۰ میلیون دلار رسیده و به‌ترتیب ۵/۱۴ و ۳/۸ درصد رشد منفی مقداری و ارزشی داشته است. سهم این ماهیان از کل صید ایران ۵/۳۸ درصد و صادرات آن ۴/۱ درصد از صادرات آبزیان کل کشور است. افزایش قیمت داخلی ۳۳ درصدی تون ماهیان در این دوره و تفاوت قیمت آن با نرخ وارداتی در سال جاری شرایط ویژه‌‌ای را در ایران رقم زده است. حال، مقاله با بررسی نقاط قوت و ضعف، فرصت‌‌ها و تهدیدات کشور، بهبود کیفیت صید، ارتقاء ناوگان و حمل و نقل، کاهش ضایعات در حلقه‌‌های مفقوده صنعت، تنوع‌‌دهی به محصولات فرآوری‌‌شده، تعامل سازنده با نهادها و سازمان‌‌های بین‌‌المللی، حضور و پایش مستمر در بازار جهانی و داشتن برنامه جامع و نقشه راه توسعه صنعت تون‌‌ماهیان در ایران را پیشنهاد می‌‌نماید.
.png)
