---

این تحقیق طی سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۷ روی تخمک ۴۶ عدد مولد ماده ازون برون (Acipenser stellatus) صید شده از صیدگاههای استان گیلان در مجتمع تکثیر و پرورش ماهی شهید بهشتی انجام گرفت و پس از تهیه مقاطع بافتی در زیر میکروسکوپ بررسی شدند.
مطالعه بافتی تخمک ازون برون در وضعیت طبیعی، وجود ۹ لایه اصلی و قابل تفکیک از یکدیگر را نشان داد که بترتیب از خارج به داخل شامل: فولیکول (Follicle)، لایه ژله ای (Jelly Coat)، منطقه شعاعی خارجی (External Zona Radiata)، منطقه شعاعی داخلی (Internal Zona Radiata)، لایه چربی (Fat Layer)، رنگدانه ها (Pigments)، سیتوپلاسم (Cytoplasm)، هسته (Nucleus) و هستک ها (Nucleoli) بودند. حضور شاخص گلبولهای قرمز (اریتروسیت ها) و مجرای میکروپیل در تخمکها حاکی از روند رشد و نمو در آنها می باشد.

---

در این پژوهش، مراحل مختلف تکامل تخمدان ماهی کفال پوزه باریک (Liza saliens) از نظر ریخت شناسی و بافت شناسی، مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفت. برای این منظور طی سالهای ۱۳۷۷ و ۱۳۷۸ بیش از یکصد و پنجاه عدد ماهی کفال از پره های صیادی در سواحل جنوبی دریای خزر تهیه و تکامل و رشد گناد آنها بر اساس پارامترهای ظاهری و بافتی مرحله بندی شدند. در مرحله نخست، تخمکها کوچک و بی رنگ می باشند. در مرحله دوم رشد محسوسی در ائوسیت ها دیده می شد. در مرحله سوم، توده تخمک با فشردن تخمدان قابل لمس است و انشعابات رگهای خونی بوضوح دیده می شود و زرده سازی موجب افزایش رشد سیتوپلاسم شده و در این دوره زونارادیاتا بوضوح مشاهده می گردد. در مرحله چهارم تخمک ها با چشم غیر مسلح قابل رؤیت هستند، تخمک ها رشد بیشتری نموده و زرده سازی نیز افزایش می یابد. در این دوره هسته به سمت قطب جانوری مهاجرت می کند.
در مرحله پنجم تخمک ها حالت سیال داشته و براحتی دفع می شوند. حداکثر GSI در مرحله پنج و دقیقاً قبل از تخم ریزی در ماهی به ثبت رسید. در مرحله ششم تخمدان به مرحله دو بر می گردد و تخمدان حاوی فولیکولهای خالی، تخمکهای نابالغ و تخمک های تخلیه نشده می باشد. بر اساس مطالعات انجام شده مرحله یک تا سه در ماههای شهریور تا اردیبهشت، مرحله چهار در ماههای خرداد و تیر، مرحله پنج در ماههای تیر و مرداد و مرحله شش در شهریور ماه بوده است.

 

---

نمونه برداری از گونه Palaemon elegans بصورت هفتگی طی سال ۱۳۷۶-۱۳۷۵ در بندرانزلی توسط ساچوک با چشمه ۵/۰ میلی متر انجام گرفت. نتایج بررسی یکساله نشان داد که میانگین طول کل این میگو (مجموع نر و ماده) برابر ۸۵/۵±۵۸/۲۸ میلی متر S.D)± (X، در نرها ۳۰/۴ ±۴۶/۲۶ میلی متر و در ماده ها ۳۰/۶ ±۰۱/۳۰ میلی متر و میانگین طول کل ماده های تخم دار برابر ۱۳/۳ ±۱۶/۳۶ میلی متر است. حداقل طول نرها ۶۰/۱۲ میلی متر و حداکثر طول آنها ۱۰/۴۱ میلی متر ثبت شده است. در ماده ها حداقل طول کل ۷۰/۱۰ میلی متر و حداکثر ۴۰/۴۳ میلی متر بوده است. حداقل طول کل ماده های تخم دار ۳۰/۲۶ میلی متر و حداکثر ۴۳ میلی متر اندازه گیری شد. رابطه طول کل- وزن در نرها بصورت ۹۷/۲ TL۰۰۰۲/۰ W= (درصد ۱۳/۹۲ (R۲= و در ماده ها بصورت ۹۸/۲ TL۰۰۰۲/۰ W= (درصد ۸۴/۹۲ (R۲= و در کل نر و ماده بصورت ۹۹/۲ TL۰۰۰۲/۰ W= (درصد ۵۶/۹۶ (R۲= محاسبه گردید. براساس نمونه برداری های انجام گرفته فصل تخم ریزی این گونه از اردیبهشت ماه تا شهریور ماه تعیین گردید. متوسط تعداد تخم شمارش شده در این آبزی ۹۵/۳۱۹ ±۹۵/۷۹۵ عدد و حداقل ۳۶۰ و حداکثر ۱۶۶۰ عدد تعیین گردید و با افزایش طول آبزی تعداد تخمهای حمل شده توسط ماده ها افزایش می یابد. در مجموع بررسی یکساله، ماده ها ۴۲/۵۹ درصد و نرها ۵۸/۴۰ درصد جمعیت مورد بررسی را تشکیل می دادند که این به نسبت ۱:۱ نزدیک نمی باشد (P≤۰,۰۵). میزان پارامتر رشد L∞ براساس روش Powell-Wetherall برای ماده ها و نرها و مجموع نر و ماده بترتیب ۶/۴۲، ۴/۳۴ و ۵/۴۲ میلی متر و براساس روش Shepherd برای ماده ها ۱/۲ و برای نرها ۳/۲ و برای مجموع نر و ماده ۵/۲ در سال اندازه گیری شد. ضریب مرگ و میر طبیعی (M) برای ماده ها، نرها و مجموع نر و ماده بترتیب ۲۹/۲، ۲۹/۲ و ۲۸/۲ در سال محاسبه گردید. همچنین میزان ضریب مرگ و میر کل (Z) نیز برای ماده ها، نرها و مجموع نر و ماده بترتیب ۳۸/۲، ۵۰/۲ و ۶۱/۲ در سال محاسبه شد.

---

در این تحقیق خصوصیات بافتی تخمدان ماهی تون زرد باله (گیدر) (Thunnus albacares) در دریای عمان طی اسفند ماه ۱۳۷۶ تا آبان ماه ۱۳۷۷ مورد بررسی قرار گرفت. تخمدان ۴۰ عدد ماهی تون زردباله نمونه برداری و در محلول بوئن تثبیت گردید. نمونه ها مطابق روش استاندارد بافت شناسی، آبگیری، شفاف سازی و پارافینه شده و سپس مقاطع ۵ میکرونی از آنها تهیه و به وسیله میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. تخمدان گونه فوق فاقد (Germinal disk) می‌باشد. تفاوت بافتی بین سه بخش میانی، ابتدایی و انتهایی تخمدان در هیچ یک از مراحل جنسی وجود ندارد (P<۰,۰۱). چهار مرحله جنسی شامل: نابالغ، در حال بلوغ، در حال رسیدن و رسیده در ماهیهای آزمایش شده مشاهده گردید. اندازه قطر اووسیت در تخمدان طی روند اووژنز دارای مراحل: نابالغ (کمتر از ۲۰ میکرون) در حال بلوغ (بیشتر از ۴۰ میکرون) در حال رسیدن (کمتر از ۶۰ میکرون) و رسیده (۱۲۰ میکرون) بوده و در مجموع تخمدان این ماهی از نوع ناهماهنگ (Asynchronous) میباشد

---

در این بررسی میزان هم آوری و فصل تولید مثل ماهی مرکب گونه Sepia pharaonis در آبهای استان بوشهر مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه برداری از دی ۱۳۸۶ تا اردیبهشت ۱۳۸۷ از اسکله های صیادی شهرستان بوشهر انجام شد. در مجموع تعداد ۱۴۲ نمونه از ماهی مرکب خریداری گردید که ترکیب آن پس از تفکیک و جداسازی بدین شرح بود: از کل ماهی مرکب جداسازی شده ۱۸ عدد نر، ۳ عدد به لحاظ جنسی نابالغ، ۱۶ عدد در مرحله ۱ جنسی، ۱۴ عدد مرحله ۲ و ۹۱ عدد در مراحل ۳ و۴ جنسی بودند. فاکتورهای زیست سنجی از قبیل طول مانتل (ML)، وزن کل بدن (BTW)، وزن غده نیدامنتال (NGW)، وزن سر (WH)، وزن تخمدان (OW) و میزان همآوری مورد اندازه گیری قرارگرفت. حداقل، حداکثر و میانگین (± انحراف استاندارد) طول مانتل ۱۱۵، ۲۸۰ و ۸/۶±۸/۲۰۱ میلیمتر اندازه گیری شدند. همچنین این پارامترها برای وزن کل بدن ۲۴۱، ۲۰۹۸ و۱۴۳±۸/۸۹۵ گرم بدست آمدند. حداقل، حداکثر و میانگین (± انحراف استاندارد) وزن غده نیدامنتال بترتیب ۲/۰، ۷۸/۱۲۶ و ۶/۱۸±۱/۴۱ گرم اندازه گیری شدند. معادله رگرسیون رابطه بین طول مانتل و میزان هم آوری بصورت معادله خطی ML۲۲/۵+۶۸/۶۳۰ = -تعداد تخم می باشد. حداقل، حداکثر و میانگین (± انحراف استاندارد) هم آوری ۱۷۸، ۱۲۴۶ و ۱۳۱±۴۹۴ عدد تخم محاسبه شد. همچنین فصل تولید مثل از اسفند ماه تا خرداد ماه تعیین گردید.

---

ماهی گطان از جمله ماهیان با ارزش و اقتصادی خوزستان است که در بخشهایی از منابع آبی استان خوزستان و منابع آبی واقع در مناطق مرزی با عراق زیست می‌کند. به منظور دستیابی به تعیین بیوتکنیک تکثیر مصنوعی ماهی گطان (برای تولید انیوه) پروژه تکثیر آن در سال۱۳۸۴ انجام شد. در این تحقیق ۲۳ عدد مولد ماده با میانگین (± انحراف استاندارد) وزن و طول کل بترتیب ۴۵/۰± ۸۵/۳ کیلوگرم و۲۱±۹۵/۶۴ سانتیمتر بررسی شد. نسبت جنسی نر به ماده ۲:۱ در نظر گرفته شد. درجه حرارت مناسب تخمریزی ۵/۲۴-۲۱ درجه سانتیگراد ثبت گردید. جهت القای اوولاسیون از عصاره غده هیپوفیز به میزان ۴ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن ماهی استفاده گردید و تزریق بصورت ۲ مرحله‌ایی با فاصله زمانی ۱۲-۱۰ ساعت با نسبت ۱۰:۹۰ انجام گرفت و تزریق در مولدین نر همگام با تزریق دوم مولدین ماده به میزان ۲ میلی‌گرم بر کیلوگرم انجام شد که ۸۷ درصد مولدین ماده گطان به مرحله تخمریزی رسیدند. دوره پنهان (Latency period) ۱۷-۱۵ ساعت متغیر بود. طول دوره انکوباسیون تخم ماهی گطان در دمای ۲۵-۲۳ درجه سانتیگراد معادل ۶۰-۵۹ ساعت بود.تخمهای ماهی گطان چسبندگی کمی داشته و در هر گرم آن ۳۲±۴۸۰ تخم تازه استحصال شده و ۲۵±۲۸۷ تخم آب جذب کرده وجود داشت. میانگین (± انحراف استاندارد) درصد لقاح ۱/۳±۲۲/۷۷، درصد تخم‌گشایی ۸۹/۱±۲/۸۱ و بازماندگی لارو ۲±۴/۸۳ درصد در مولدین دو بار تزریق محاسبه گردید. میانگین (± انحراف استاندارد) اندازه تخم خشک و تخم آب جذب کرده ماهی گطان ۴۵±۱۲۴۸ میکرون و ۱۲۵±۲۱۰۰ میکرون بود. برای برطرف کردن چسبندگی و شستشوی تخمها از مایع لقاح به مدت زمان ۱۰ دقیقه استفاده گردید که در نتیجه این کار ۶۶۰ هزار لارو تولید شد و در استخرهای خاکی به منظور پرورش ذخیره‌سازی گردید.

---

سوسیس‌های تخمیری گروهی از فرآورده‌های گوشتی محسوب می‌شوند که در جهان سهم قابل توجهی را بخود اختصاص داده‌اند. در این مطالعه برای اولین بار در ایران امکان تولید سوسیس تخمیری از

گوشت ماهی کپور معمولی با بکارگیری باکتری Pediococcus pentosaceus و تلقیح آنها در درجه حرارتهای ۱۵، ۲۵، ۳۵ درجه سانتیگراد مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تولید سوسیس تخمیری کپور معمولی از گوشت چرخ شده ماهی، نمک (۳ درصد)، گلوکز (۳ درصد) و log۵ گونه باکتریایی فوق‌الذکر استفاده شد. پارامترهای pH، رطوبت، پروتئین و TVB-N و بار باکتریایی از قبیل جمعیت باکتری‌های اسید لاکتیک (،pH و پیامد آن محدود نمودن رشد Pseudomonas و Entrobacteriacea گردید. در نهایت جدای از پارامتر TVB-N، تولید سوسیس تخمیری در درجه حرارت ۳۵ درجه سانتیگراد بهترین خصوصیات کیفی را داشت. ,Micrococcacea میکروکوکوس‌ها،آنتروباکتریاسه، باکتری‌های سرمادوست (سودوموناس‌ها) و شمارش کلی باکتری‌های هوازی و بی هوازی به عنوان شاخص‌های تخمیر و کیفیت فرآورده‌ی مورد نظر اندازه‌گیری شدند. براساس نتایج به دست آمده، درجه حرارت های بالاتر سبب رشد سریع باکتری های اسید لاکتیک می شوند. این امر باعث کاهش در LAB) CFU/g 

---

درک مراحل جنینی ماهی بنی، ابزار مفیدی برای یافتن زمان و شرایط محیطی مناسب تخم‌ریزی، احتیاجات رشد و استفاده از تکنیکهایی جهت افزایش نرخ رشد و بازماندگی خواهد بود. در این بررسی، مراحل توسعه و تکوین جنینی در ماهی بنی (Mesopotamichthys sharpeyi) در دمای ۲۲ درجه سانتی‌گراد مورد مطالعه قرار گرفت. مولدین پرورشی در شرایط اسارت تخم‌ریزی کردند. تخم‌ها کروی، نارنجی و بسیار چسبنده و فاقد گلبول چریی بودند. ظهور شکافت سلولی در این گونه سریع بوده و اولین تقسیم در ۲۰- ۱۵ دقیقه پس از لقاح مشاهده شد. بلاستولاسیون ´۷:۴۰ و گاسترولاسیون ´۱۳:۱۰ ساعت پس از لقاح با میانگین (±SD) قطر کیسه زرده ۰۶۱/۰± ۱۸/۱ میلی‌متر ثبت گردید. اندام‌زایی ۲۱ ساعت پس از لقاح، زمانی که بلاستوپور بسته شده و نوتوکورد تشکیل شد، آغاز شد. مراحل جنینی با ظهور مغز، تشکیل بندهای بدن و ملانوفورها در روی کیسه زرده دنبال گردید. قلب شروع به زنش نموده و چرخش خون ۶۵ ساعت پس از لقاح به خوبی قابل مشاهده بود. سر، دم و باله سینه‌ای به طور متناوب حرکت می کردند. جنین ماهی بنی در ´۱۰: ۷۹ و ´۱۰: ۸۴ ساعت پس از لقاح به ترتیب به مراحل پیش تفریخ (Pre hatching) و تفریخ نهایی رسیده و با طول جنین ۱۲۱/۰± ۲۹/۵ میلی‌متر از پوسته خارج گردید.

---

بررسی حاضر به منظور دستیابی به تعیین دوز مناسب تزریق هورمون اواپریم (ovaprim) جهت القاء تخمریزی و افزایش راندمان تکثیر مصنوعی اردک ماهی انجام گرفت.آزمایش در ۴ تیمار و۳ تکرار انجام گرفت ودر هرتکرار ۳ عدد مولد ماده و۶ عدد مولد نر مورد تزریق قرارگرفتند. تیمار اول تا سوم بترتیب تزریق هورمون اواپریم ovaprim)) با دوزهای۱۰،۲۰ و۳۰ میکروگرم وگروه شاهد تزریق عصاره غده هیپوفیزبه میزان ۴ میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن ماهی بود. میانگین وزن مولدین ماده در تیمار اول۷/۵۲۰ ±۱۳۶۱، تیمار دوم ۶/۹۵۴ ± ۳/۱۳۷۶، تیمارسوم ۹/۱۵۹ ± ۱۰۰۹ و شاهد ۲/۴۲۲ ± ۲/۱۱۰۰گرم بود. درصد جوابدهی مولدین ماده در تیمار اول تا سوم بترتیب ۲۴/۱۹± ۸/۷۷، ۲۴/۱۹± ۹/۸۸ ، ۹۱/۵۰ ± ۵/۵۵ وشاهد۲۴/۱۹± ۵/۵۵ بود. درصد جوابدهی مولدین نر در تیمار اول تا سوم بترتیب ۵۸/۹±۴/۹۴، ۲۶/۱۹±۹/۸۸، ۸۶/۲۸±۳/۸۳ و شاهد۲۶/۱۹± ۹/۸۸ بود. بر اساس آزمون کای دو انجام گرفته، بین دو متغیر درصد جوابدهی مولدین و دوزهای مختلف هورمون، اختلاف معنی دارآماری وجود نداشت. میزان لقاح تخمها بطور متوسط درتیمار اول۱۰±۱/۸۷ ، تیمار دوم ۷/۷±۰۴/۸۸، تیمارسوم۲/۵±۹/۸۳ وشاهد ۷/۱۹±۴/۷۲ درصد بود. با توجه به آزمون واریانس یکطرفه درسطح اطمینان۹۵%، اختلاف معنی داری بین میانگین درصد لقاح در تیمارها دیده نشد.درصد چشم زدگی تخمها درتیمار اول ۹/۱۵ ± ۶/۶۶، تیمار دوم ۳/۲۲ ± ۲/۶۱، تیمارسوم ۷/۱۰±۳/۵۸ و شاهد ۰۴/۱۵± ۱/۵۶ بود. باتوجه به آزمون کروسکال - والیس، بین تیمارها ازلحاظ درصد چشم زدگی، اختلاف معنی دار آماری مشاهده نگردید. میانگین درصد تفریخ درتیمار اول ۸/۱۹±۴۱/۲۷،تیمار دوم ۹/۲۶± ۵۳/۳۹، تیمارسوم ۶/۵ ± ۱۸/۹۵ و شاهد ۴/۱۲± ۷۸/۲۶ بود. طبق آزمون مقایسه میانگین چند دامنه دانکن(Duncan) اختلاف معنی داری بین تیمارها از لحاظ درصد تخم‌گشایی ملاحظه شد. با توجه به نتایج مطالعه حاضر، مناسبترین دوز تزریقی۱۰و۲۰ میکروگرم هورمون اواپریم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن تعیین گردید.

---

رودخانه هراز یکی از رودخانه‌های مهم حفاظت شده در کشور است که اهمیت حیاتی برای حوزه آبخیز شهرستان‌های آمل، بابل، فریدونکنار و نور داشته و بخاطر نوع مسیر و چشم اندازهای کوهستانی و جنگلی یکی از بزرگترین و زیباترین عناصر توریستی مازندران محسوب شود. این مطالعه به منظور بررسی آلودگی کلیفرمی وتخم نماتود روانابهای منطقه رودخانه هراز انجام گرفت. در این مطالعه ۴۸ نمونه آبهای رواناب رودخانه هراز، از ۴ ایستگاه در طی یک سال (ازمهر۱۳۸۸ تا شهریور۱۳۸۹) برداشته شد ودر آن تعداد باکتری¬های کلیفرم کل، کلیفرم مدفوعی و تخم کرمهای نماتود  مورد ارزیابی قرارگرفت. نتایج مطالعه حاضر نشان داد بیشترین و کمترین میانگین لگاریتم تعداد باکتریهای کلیفرمی کل به ترتیب متعلق به ایستگاه های نور رود (ml۱۰۰ CFU/۹۵/۱±۱/۳) و شهرک ایثار آمل (ml۱۰۰CFU/ ۷۷/۱ ± ۲/۲) بود. همچنین بیشترین و کمترین میانگین لگاریتم تعداد باکتری¬های کلیفرم مدفوعی به ترتیب در ایستگاه نور رود (ml۱۰۰CFU/ ۲۳/۱ ± ۶/۱) و شهرک ایثار آمل و کیلومتر۱۱۵ تهران (ml۱۰۰CFU/۵۴/۰± ۲/۱) تعیین گردید همچنین میانگین شمارش تخم کرم­های نماتود در ایستگاه­های مورد مطالعه از۳۰ عدد در ایستگاه نور رود تا ۴۱±۱۲۴ عدد در ایستگاه شهرک ایثار آمل نوسان داشت. نتایج این مطالعه نشان داد به دلیل تخلیه زباله در اطراف رودخانه و استفاده از مسیر رودخانه ها برای انتقال فاضلاب های شهری و صنعتی و زه آب های مزارع کشاورزی و باغداری، رواناب­های رودخانه هراز در معرض آلودگی­های میکروبی و انگلی قرار دارند که بعد از ورود به رودخانه موجب کاهش کیفیت آب آن می­شود.

---

در این تحقیق، ذخیره آستاگزانتین موجود در تخم مولدین قزل آلای رنگین کمان از طریق افزودن سطوح مختلف آستاگزانتین با دو منبع مصنوعی و جلبکی (Haematococcus pluvialis) به جیره غذایی مولدین مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، آستاگزانتین مصنوعی در سه سطح ۴۰ ،۸۰ و ۱۲۰ میلی گرم بر کیلوگرم غذا و آستاگزانتین جلبکی با غلظت ۵/۱% آستاگزانتین در وزن خشک، هم سطح با منبع مصنوعی بترتیب به مقدار ۶۷/۲، ۳۳/۵ و ۸ گرم بر کیلوگرم غذا مورد استفاده قرار گرفت. بدین ترتیب هفت جیره آزمایشی شامل شش تیمار سطوح و منابع مختلف آستاگزانتین (T_۱-T_۳ مربوط به گروه  آستاگزانتین جلبکی و T_۴-T_۶ مربوط به گروه استاگزانتین مصنوعی) و یک تیمار شاهد (بدون آستاگزانتین) در نظر گرفته شد. تعداد ۱۴۰ مولد ۴-۳ ساله قزل آلا به مدت ۱۲۰ روز قبل از شروع فصل تخم ریزی، از طریق جیره های آزمایشی از نیمه مرداد تا نیمه آذر ۱۳۸۷ به مدت ۱۲۰ روز تغذیه شدند. تخمهای استحصالی از مولدین از نظر محتوی آستاگزانتین مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. بیشترین مقدار آستاگزانتین (ng۸۷/۲۳۱) مربوط به تیمار ۳ (۱۲۰% آستاگزانتین جلبکی) و کمترین مقدار ( ng۹۶/۶) در تیمار شاهد (بدون آستاگزانتین) به دست آمد. مقادیر میانگین تیمارها دارای اختلاف معنی داری بود ضمن آنکه تیمار ۳ با بالاترین مقدار آستاگزانتین در تخم، با سایر تیمارها اختلاف معنی داری داشت. تفاوت معنی داری بین تیمارهای ۴، ۵ و ۶ (تیمارهای حاوی آستاگزانتین مصنوعی) با تیمار یک (۴۰% آستاگزانتین جلبکی) مشاهده نگردید. تیمارهای ۲ (۸۰% آستاگزانتین جلبکی) و ۶ (۱۲۰% آستاگزانتین مصنوعی) از لحاظ تاثیر در جذب آستاگزانتین در تخم، عملکرد یکسانی داشتند. در مجموع، تمام تیمارهای حاوی آستاگزانتین جلبکی و مصنوعی با تیمار شاهد اختلاف معنی داری داشتند. ارتباط میان افزایش غلظت آستاگزانتین خوراک و افزایش مقدار آستاگزانتین تخم در تیمارهای حاوی مقادیر مختلف آستاگزانتین جلبکی بصورت خطی مثبت بود در حالیکه در مورد تیمارهای آستاگزانتین مصنوعی این ارتباط روند منظمی نداشت.  

---

در این مطالعه اثر تلقیح ترکیبی دو سوش باکتریایی Pediococcus pentosaceus و Lactobacillus plantarum در دمای ۳۵ درجه سانتی­گراد روی سوسیس تخمیری تهیه شده از ماهی کپور معمولی، به عنوان یک مدل، مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تولید سوسیس تخمیری ماهی کپور معمولی از گوشت چرخ شده ماهی، نمک (۳%)، گلوکز (۳%) و ترکیبی از باکتری­های مذکور (Log CFU/g ۶) استفاده شد که به مدت ۴۸ ساعت در انکوباتور قرار گرفتند تا تخمیر صورت گیرد. پارامترهای pH، پپتیدهای محلول، شمارش میکروارگانیسم­های سرمادوست و باکتری­های اسید لاکتیک، آنالیز تقریبی (پروتئین، چربی، رطوبت و خاکستر)، آنالیز پروفیل بافت و رنگ سوسیس تخمیری در زمان­های ۰، ۲۴ و ۴۸ ساعت پس از تخمیر مورد اندازه­گیری شدند. بر اساس نتایج بدست آمده، باکتری­های اسید لاکتیک بعد از ۴۸ ساعت گرمخانه­گذاری بسرعت رشد کرده که این امر کاهش معنی­دار pH را بویژه در سوسیس­های تلقیح شده با کشت ترکیبی بدنبال داشت، بگونه­ای که در پایان تخمیر، مقدار pH از مقدار اولیه ۹/۶ به ۴/۴ رسید (۰۵/۰>P) که در نتیجه، سبب کاهش معنی­دار رشد و تکثیر جمعیت باکتری­های سرمادوست سودوموناس گردید (۰۵/۰>P). مقادیر پپتیدهای محلول نیز به طور معنی­داری در سوسیس­های تلقیح شده با کشت ترکیبی نسبت به نمونه­های سوسیس فاقد کشت آغازگر افزایش یافت (۰۵/۰>P). در مورد بافت، سوسیس­های تلقیح شده دارای سختی و قابلیت جویدن بالاتری نسبت به شاهد بودند. از لحاظ پارامترهای رنگ، هر دو نوع سوسیس بعد از گرمخانه­گذاری دارای روشنی (L*) و قرمزی (a*) بیشتر بودند اما زردی (b*) کمتری نسبت به همان نمونه در شروع آزمایش داشتند (۰۵/۰>P). در نهایت می­توان نتیجه­گیری نمود که سوسیس­های تخمیری تلقیح شده با کشت ترکیبی از ویژگی­های فیزیکوشیمیایی و خواص بافتی مطلوب­تری نسبت به شاهد برخوردار بودند.
 

---

---

---

---

در این پژوهش تأثیر نانوذرات سلنیوم بر عملکرد تولید مثلی مولدین ماده قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) مورد بررسی گرفت. پس از سازگاری، ماهیان به چهار تیمار در سه تکرار تقسیم شدند. تیمارها با جیره حاوی صفر(شاهد)، ۵/۰، ۱ و ۲ میلی‌گرم نانوذرات سلنیوم در هر کیلوگرم جیره به مدت ۶۰ روز تغذیه شدند و عملیات تکثیر مصنوعی در پایان این دوره انجام گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که بیشترین درصد لقاح در ماهیان تغذیه شده با ۲ میلی‌گرم سلنیوم با ۳۰/۹۹ درصد بود که اختلاف معنی‌داری با تیمار شاهد داشت (۰۵/۰p<) . شایان ذکر است که روند افزایشی درصد لقاح همراه با افزایش غلظت نانوذرات سلنیوم مشاهده شد. بیشترین هماوری مطلق در مولدین تغذیه شده با ۲ میلی‌گرم سلنیوم بود که اختلاف معنی‌داری با تیمار تغذیه شده با یک میلی‌گرم سلنیوم داشت (۰۵/۰p<)، ولی با دو تیمار دیگر اختلاف معنی‌داری نداشت (۰۵/۰ p>). بیشترین درصد تفریخ (۷۶/۹۶ درصد) در ماهیان تغذیه شده با ۲ میلی‌گرم نانو ذرات سلنیوم بود که اختلاف معنی‌داری با سایر تیمارها داشت (۰۵/۰ p<). نتایج بازماندگی نیز نشان داد که بیشترین بازماندگی در ماهیان تغذیه شده با ۲ میلی‌گرم نانوذرات سلنیوم بود (۷۹/۹۲) که اختلاف معنی‌داری را با سایر تیمارها نشان نداد(۰۵/۰p>). همچنین در ماهیان تغذیه شده با سطوح مختلف نانوذرات سلنیوم روند افزایشی در میزان بازماندگی همراه با افزایش غلظت نانوذرات سلنیوم مشاهده شد. به طور کلی، افزودن نانوذرات سلنیوم به جیره موجب بهبود کمیت و کیفیت تخمک و عملکرد تولید مثل (درصد لقاح، چشم‌زدگی و تفریخ تخم) در مولدین ماده قزل‌آلای رنگین‌کمان گردید و بر اساس نتایج این تحقیق تیمار ۲ میلی‌گرم نانو ذرات سلنیوم بهترین عملکرد را جهت بهبود شرایط تولید مثلی ماهی قزل آلای رنگین کمان را از خود نشان داد.

---

ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان (Oncorhynchus mykiss) یک گونه غیربومی در آبهای داخلی ایران است و اطلاعات کمی درباره این گونه در آبهای طبیعی ایران وجود دارد. در این مطالعه، برخی ویژگی‌های زیستی این ماهی مانند شاخص گنادی و هماوری مطلق و نسبی،  با جمع آوری ۳۵۵ نمونه ازرودخانه بهشت‌آباد استان چهارمحال‌وبختیاری، با استفاده از تور گوشگیر و پرتابی، از فروردین لغایت اسفند ۱۳۹۲ به صورت ماهانه مورد بررسی قرار گرفت. دامنه طول کل ماده‌ها ۲/۴۰-۱/۱۷ (SD ۵۴ /۴±۰۵/۲۶) سانتی‌متر و دامنه طول کل برای ماهیان نر ۳/۴۰-۵/۱۵ (۹۳/۵±۹/۲۴) سانتی‌متر بود. سن نرها ⁺۴-⁺۱ سال و ماده‌ها ⁺۵-⁺۲ سال تخمین زده شد. بیشترین فراوانی برای جنس نر و ماده بترتیب در سنین ⁺۱ و ⁺۲ بود. نسبت جنسی ۱ نر: ۳/۱ ماده بود. بر اساس مشاهدات ماکروسکوپی گنادها، پنج مرحله رسیدگی جنسی شامل: نابالغ، در حال رسیدگی، قادر به تخمریزی، بازگشت و احیاء مشاهده شد. شاخص گنادوسوماتیک نشان داد که تولید مثل این ماهی در مهر لغایت بهمن رخ می‌دهد و حداکثر این شاخص برای نر در شهریور و دی (۲۲/۴ و ۴۸/۳) و برای ماده در آبان و دی (۲۸/۳ و ۴) بدست آمد. دامنه قطر تخمک در طول سال ۵/۳-۱۲۵/۰ محاسبه شد. هماوری مطلق بین ۶۸۰ و ۳۸۹۰ (۱۷۰±۱۸۶۰) عدد تخمک بدست آمد. هماوری نسبی بین ۱۹۰۰ و ۹۰۰۰ (۳۶۰±۴۶۰۰) عدد تخمک بدست آمد. بنظر می‌رسد این ماهی توانسته است با شرایط طبیعی رودخانه بخوبی سازگار شود.
 

---

در این مطالعه، ساختار غده جنسی و تخمک‌‌زایی در خرچنگ Ocypode rotundata از لحاظ ماکروسکوپی و میکروسکوپی در مدت یکسال از دی ۱۳۹۵ لغایت بهمن ۱۳۹۶ بررسی شد. خرچنگ‌‌های ماده ماهانه از سواحل ماسه‌‌ای بندر صلخ، جزیره قشم جمع‌‌آوری شدند. در آزمایشگاه، تخمدان خرچنگ‌‌ها از ناحیه سفالوتراکس جدا شد و به منظور مطالعات بافت‌‌شناسی آماده‌‌سازی شدند. مراحل رشد و توسعه هر غده جنسی براساس خصوصیات ظاهری رنگ و اندازه بررسی شد و سپس هر مرحله با توجه به ویژگی‌‌های میکروسکوپی توصیف شد. با توجه به نتایج، شش مرحله رشد تخمدان برای خرچنگ O. rotundata تشخیص داده شد که شامل مرحله اول: نابالغ، مرحله دوم: ابتدایی، مرحله سوم: درحال رشد، مرحله چهارم: واسطه، مرحله پنجم: پیشرفته، مرحله ششم: تخلیه بود. طی مرحله تخمک‌‌زایی، تعداد اووسیت‌‌ها طی رشد دوم افزایش یافت که همزمان با تغییر رنگ و افزایش حجم غدد جنسی بود. روند رشد اووسیت نیز شامل شش مرحله بود: مرحله اولیه نخستین رشد، مرحله انتهایی نخستین رشد، اوایل مرحله رشد دوم، مرحله میانی رشد دوم، انتهای مرحله رشد دوم، مرحله رشد کامل اووسیت. براساس نتایج، شکل‌‌گیری مجموعه زرده دور هسته‌‌ای تنها در مرحله انتهایی نخستین رشد مشاهده شد. بعلاوه، آغاز رشد دوم همزمان با پدیدار شدن گلبول‌‌های زرده در اووپلاسم بود. همچنین بیشتر اووسیت‌‌ها در مرحله پایان رشد به رنگ صورتی روشن قابل مشاهده بودند.

---

ماهی گیش خال سفید یکی ازگونه های خانواده گیش ماهیان درآبهای خلیج فارس ودریای عمان است که کمتر  خصوصیات زیستی و پویایی جمعیت این گونه مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی‌ تولید مثل ماهی گیش خال سفید (Carangoides malabaricus) در آبهای استان هرمزگان ‌ از آذر ماه ۱۳۹۵ لغایت آبان سال ‌۱۳۹۶ انجام شد. نمونه‌ها ماهانه با استفاده از تور ترال صید ‌و جمع‌آوری‌ گردیدند. زیست سنجی کامل گیش ماهیان از قبیل طول (کل و چنگالی) و وزن انجام شد. در این‌ تحقیق،‌ کل نمونه های مورد بررسی ۴۳۸ عدد بود که از این تعداد ۲۵۸ عدد ماده و ۱۵۰ عدد نر و ۳۰ عدد نابالغ بودند. حداقل و حداکثر و میانگین طول چنگالی ماهی در طی ماههای مختلف به‌ترتیب ۱۴،۳۴ و ۳۳/۳±۴۴/۲۶ سانتی‌متر بوده است.. طول چنگالی بلوغ (LM_۵۰) برای ماهی گیش خال سفید ماده ۱۸۰ میلی‌متر بدست آمد. . نسبت جنسی ماده به نر برای ماهی گیش خال سفید برابر با  ۷۲/۱ به ۱ بودکه اختلاف معنی دار را نشان داد (۰۵/۰p<). بیشینه میانگین  هماوری مطلق ۸۱۲۷±۱۸۵۴۳۲  تخمک و بیشینه میانگین هماوری نسبی ۲۳±۵۷۰ تخمک در هر گرم جنس ماده در فروردین ماه بدست آمد. کمینه میانگین هماوری مطلق ۱۴۱۹۷±۶۶۵۴۲ تخمک در شهریورماه  و کمینه میانگین هماوری نسبی ۱۴±۱۳۰ تخمک به ازاء هر گرم وزن بدن در خرداد ماه محاسبه شد. بیشترین میانگین شاخص گنادی برای دوجنس ماده و نر در اسفند ماه به‌ترتیب ۸/۱ و  ۸۶/۰محاسبه شد که می‌تواند بیانگر شروع تخمریزی از فروردین ماه باشد.

 

---

به منظور تعیین طول بلوغ جنسی، زمان اوج تخم‌ریزی و هماوری ماهی سفید از ترکیب صید ۱۱۹ شرکت تعاونی صیادی پره ساحلی در سه استان گیلان، مازندران و گلستان طی ماه‌های بهمن و اسفند ۱۳۹۷ و فروردین ۱۳۹۸ نمونه‏برداری انجام شد. میانگین (± انحراف معیار) طول چنگالی و وزن کل ماهی سفید به‏ترتیب ۹/۵±۸/۳۹ سانتی‏متر و ۳/۳۶۰±۶/۸۳۰ گرم محاسبه شد. نسبت جنسی ماهی نر به ماده ۸۸/۰: ۱ بود که با نسبت ۱:۱ از نظر آماری اختلاف معنی‏داری داشت (p<۰,۰۵). براساس فراوانی مراحل مختلف رسیدگی جنسی و همچنین روند تغییرات شاخص بدنی گنادی، زمان اوج تخم‌ریزی ماهی سفید در دهه دوم فروردین تعیین شد. میانگین (± انحراف معیار) هماوری مطلق و هماوری نسبی (نسبت به وزن کل) به‏ترتیب ۱۲۲۳۹±۴۵۱۸۰ و ۶/۸±۵/۴۷ عدد تخم محاسبه شد. مقدار هماوری مطلق این ماهی با افزایش طول، وزن و سن روند افزایشی داشته و همبستگی معنی‌داری بین هماوری و این پارامترها مشاهده گردید. اندازه طول بلوغ جنسی ماهی سفید ۳/۳۶ سانتی‏متر (طول چنگالی) محاسبه شد. نتایج نشان داد اندازه طول بلوغ جنسی و هماوری ماهی سفید نسبت به دهه گذشته کاهش یافته است. فشار صید و بهره‏برداری بی‏رویه و همچنین تکثیر مصنوعی و رهاسازی بچه ماهیان به منظور بازسازی ذخایر این گونه که موجب تغییر در خزانه ژنی شده است از مهم‌ترین عوامل موثر در کاهش طول بلوغ جنسی و مقدار هماوری ماهی سفید می‏باشد. بازبینی آیین نامه صید و بهره‌برداری، اعمال محدودیت‌های زمانی، مکانی و ابزاری و مهیا کردن شرایط محیطی مناسب برای تکثیر طبیعی و کاهش در تکثیر مصنوعی و رهاسازی بچه ماهیان سفید پیشنهاد می‌گردد.