پایش میکروبی منابع آب سطحی بهویژه در نواحی حساس مانند حوضههای آبریز سدها، نقش حیاتی در حفظ سلامت عمومی و پایداری اکوسیستمهای آبی ایفاء میکند. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت آلودگی میکروبی در حوضه آبریز رودخانه سیروان در استان کردستان طی سالهای آبی 1403-1402 انجام شد. نمونهبرداریها به صورت ماهانه و با رعایت شرایط استریل از شش ایستگاه منتخب شامل ایستگاه 1 (بالادست قشلاق، زیر پل)، ایستگاه 2 (شاخه قشلاق رود قبل از تصفیه خانه)، ایستگاه 3 (شاخه قشلاق رود، پایین دست تصفیه خانه)، ایستگاه 4 (شاخه قشلاق رود، حدود 3 کیلومتر پایینتر از ایستگاه 2)، ایستگاه 5 (شاخه گاوه رود) و ایستگاه 6 (شاخه سیروان، پشت سد) انجام گرفت. شاخصهای میکروبی شامل شمارش کل باکتریها، کلیفرمهای کل، کلیفرمهای مدفوعی و Escherichiacoliبا استفاده از محیطهای کشت پلیت کانت آگار و ECC کروم آگار مطابق با استاندارد APHA (2017) اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد که بار میکروبی در ایستگاهها تفاوت معنیداری دارد (05/0p≤) بهطوریکه ایستگاه ۴، واقع در پاییندست تصفیهخانه، دارای بیشترین میزان آلودگی بود و در ماه آبان غلظت کلیفرمهای کل تا ۷۰۰۰۰۰واحد تشکیلدهنده کلنی در 100 میلیلیترثبت شد. در مقابل، ایستگاه ۵ واقع در منطقهای با کمترین فعالیت انسانی، دارای کمترین بار میکروبی بود. تحلیل فصلی دادهها نیز بیانگر افزایش قابلملاحظه شاخصهای آلودگی در فصل تابستان بهویژه در ایستگاههای مجاور فعالیتهای انسانی و کشاورزی بود. یافتههای این تحقیق نشاندهنده نقش مؤثر فاضلابهای انسانی، روانابهای کشاورزی و ناکارآمدی سیستمهای تصفیه در کاهش کیفیت بهداشتی منابع آب سطحی منطقه است. با توجه به اهمیت رودخانه سیروان در تأمین آب شرب و کشاورزی استان کردستان، نتایج این مطالعه میتواند مبنایی برای شناسایی نقاط بحرانی، اصلاح زیرساختهای تصفیه و تدوین برنامههای پایش و مدیریت مستمر کیفیت آب سطحی در سطح حوضه آبریز باشد.
yaghoubzadeh Z, Turk Pahnabi F. Microbial monitoring of surface water resources in the Sirvan River tributary catchment basin (Sanandaj) during 2023-2024. isfj 2025; 34 (4) :69-81 URL: http://isfj.ir/article-1-2901-fa.html
یعقوب زاده زهرا، ترک پهنابی فائزه. مقاله علمی – پژوهشی: پایش میکروبی منابع آب سطحی در حوضه آبریز سرشاخههای رودخانه سیروان (سنندج) طی سالهای 1403-1402. مجله علمي شيلات ايران. 1404; 34 (4) :69-81
با کسب مجوز از دفتر کمیسیون بررسی نشریات علمی وزارت علوم، تحقیات و فنآوری مجله علمی شیلات بصورت آنلاین می باشد و تعداد محدودی هم به چاپ می رساند. شماره شاپای جدید آن ISSN:2322-5998 است